Làng của tôi, những rặng núi của tôi, Đaghextan của tôi, đó là tổ ấm,
những ý nghĩ của tôi, tình cảm và khát vọng của tôi. Từ cái tổ ấy tôi đã bay
lên như một con chim nhỏ đủ lông đủ cánh. Những bài ca của tôi đều bắt
nguồn từ đấy. Đaghextan - là tổ ấm của tôi. Đaghextan - là cái nôi của tôi.
Vậy thì việc gì phải nghĩ ngợi lâu nữa? Ở miền núi, người ta thường lấy
tên ông nội để đặt cho con trai đầu lòng. Cuốn sách sẽ là con của anh, còn
anh lại là con của Đaghextan. Vậy thì tên nó sẽ là “ĐAGHEXTAN”. Mà
làm sao có được tên nào khác, chính xác hơn, thích hợp hơn, đẹp đẽ hơn.
Ngưừi ta nhận ra nước mà ngài đại sứ đại diện, qua cây cờ nhỏ cắm trên
xe ông ta. Cuốn sách của tôi là đất nước của tôi. Tên gọi của nó là cây cờ
nhỏ ấy.
Ở người đang viết, các ý nghĩ luôn tranh cãi với nhau trên từng trang,
từng dòng, từng chữ một, Và những ý nghĩ của tôi cũng lao vào cuộc tranh
luận về tên gọi cuốn sách - như các vị bộ trưởng ở một hội nghị quốc tế nào
lao vào cãi vã nhau ngay từ lúc tháo luận chương trình nghị sự.
Thề là có một vị “bộ trưởng” đưa ra đề nghị gọi cuốn sách tương lai là
“Đaghextan”. Vị “bộ trưởng” thứ hai lại không thích thú cái tên đó. Đặt tập
giấy xuống trước mặt, vị này bắt đầu phản đối:
- Không được. Không thích hợp. Sao lại lấy tên của cả một nước mà đặt
cho một cuốn sách nhỏ? Không thế lấy mũ của bố đặt lên đầu được - đầu
đứa trẻ sẽ lọt thỏm trong đó.
Sao lại không thích hợp? - Vị “bộ trưởng” nêu ra đề nghị cãi lại. -
Khi trăng trôi trên nền trời và in hình xuống mặt biển, mặt sông, thì chúng
ta cũng sẽ tiếp tục gọi bóng hình dưới nước là trăng chứ không thể là gì
khác. Chẳng lẽ cần phải nghĩ ra một cái tên khác đế gọi bóng hình ấy sao?
Thật ra thì trong một chuyện cổ tích có con cáo chỉ cho con sói thấy bóng
trăng dưới nước và bảo rằng đó là một miềng mỡ lợn, con sói ngu xuẩn liền
nhảy xuống sông. Nhưng mọi người đều biết cáo là con vật lừa đảo, giả dối.
Không được. Không thích hợp, - vị “bộ trưởng” kia khăng khăng nói.
- Đaghextan trước hết là một khái niệm địa lý. Núi, sông, hang hốc, nguồn
