Trong một làng nhỏ, có tới hai trăm cán bộ được phái về - thế mà công
việc cũng không nhích lên được. Dân làng người thì tránh mặt, người thì
tranh cãi lại. “Trên đời này thiếu gì cái là của chung rồi, - họ nói. - Bầu trời
là của chung, mặt trời là của chung, rồi mưa, tuyết, mùa xuân, dòng sông,
con đường, nghĩa địa…nữa cũng thế. Của chung như thế đủ rồi. Cứ để cho
những thứ còn lại là của riêng thì đã sao?!”
Khi người ta nói với dân làng rằng nông trường sẽ được cấp máy móc, xe
hơi, thì dân làng liền lắc đầu gọi lại cho nhau nghe câu chuyện về chú cáo.
Có con cáo đang chạy trong khe núi bỗng thấy có miếng khấu đuôi cừu
mỡ màng rơi xuống đường. Nó định chạy tới vớ lấy ăn “Thôi - con cáo nghĩ
lại. - Chẳng phải tự nhiên mà lại có miếng khấu đuôi này rơi xuống đường.
Chắc là có chuyện gì uẩn khúc đây”
Người ta cũng nói với dân làng rằng nông trường sẽ được cấp những bãi
cỏ ruộng ở đồng bằng để chăn nuôi. Lúc ấy, có một ông già đứng dậy nói,
tay tỳ vào chiếc gậy:
- Chúng tôi chẳng muốn đem những làng nhỏ như tổ chim trên núi của
mình, những miếng đất hẹp thảm hại và những con đường nhỏ bé ngoằn
nghoèo của mình để đổi lấy tất cả những bình nguyên của thế giới. Miền đất
này là của chúng tôi. Đã hàng trăm năm nay chúng tôi chăm sóc nó như
chăm sóc đứa trẻ ốm o. Chúng tôi đã mang đất lên các vách đá, trải bằng ra
ở đấy. Thế rồi chúng tôi đem nước tới tưới. Lúa mì của chúng tôi ít ỏi,
nhưng mỗi hạt lúc đều quý vô ngần. Chính vì vậy mà ở miền đất này mọi
người đều cúi mình trước miếng bánh mỳ…
Tuy thế cuối cùng người ta vẫn lập được nông trường ở cái làng bướng
bỉnh ấy. Vậy thì bằng cách nào người ra đã thuyết phục được những người
dân miền cao đầu óc lúc ấy còn u tối?
Cuối cùng thì dân làng mới biết rằng không phải tất cả đất đai đều thành
của nông trường, rằng một phần đất đai vẫn được sử dụng riêng dưới hình
