Trẻ con Avar vùng bờ biển Hoa Cương khi bố đi làm lễ ở tận Mếcka đã
nói với tôi:
- Đối với chúng cháu thì La Mếcka
[14]
là Đaghextan. Ai đến được La
Mếcka thì được gọi là Khátgi
[15]
. Còn bây giờ đối với chúng cháu thì
Khátgi lại là người nào đến được Đaghextan.
Ở Makhátkala có lần một vị Khátgi như vậy đã đến thăm tôi sau bốn
mươi năm xa quê hương về lại.
- Thế nào? - tôi hỏi ông ta. -Đaghextan có thay đổi chứ?
- Nếu tôi kể lại những điều mắt thấy tai nghe thì chắc sẽ không ai tin tôi.
Nhưng tôi sẽ chỉ nói với họ một điều là: Đaghextan còn!
Đaghextan của tôi còn! Còn nước cộng hòa! Còn dân tộc, còn tiếng nói,
tên họ, tập quán. Đó là số phận của Đaghextan. Các đám cưới vẫn được tổ
chức, nôi trẻ vẫn đung đưa, người ta vẫn nâng cốc rượu cho nhau và bài ca
vẫn được hát.
