ĐAGHEXTAN CỦA TÔI - Trang 395

tiến sĩ đến như vậy nếu khắp miền Đaghextan chỉ có một tiếng nói. Đầu
đuôi là như vậy đó!
Phải rồi, người ta đang viết và sẽ còn viết đủ loại sách về ngữ pháp, cú
pháp, ngữ âm, từ vựng của các thứ tiếng Đaghextan. Ở đấy có đủ chuyện để
làm đấy. Hỡi các nhà học giả, các vị hãy đến miền chúng tôi, ở đấy có thừa
việc cho các vị nghiên cứu, đủ đến tận đời con cháu nữa.
Các nhà học giả tranh cãi nhau. Một số thì nói: ở Đaghextan có bằng này
ngôn ngữ, số khác lại nói: chỉ có thể kia thôi. Một số nói: các ngôn ngữ ấy
đã hình thành thế này, số khác lại quả quyết là thế khác. Trong ý kiến và lập
luận của họ có nhiều điều trái ngược, mâu thuẫn nhau.
Còn tôi thì tôi chỉ biết rằng ngồi cùng trên một chiếc xe bò có khi gồm
những người nói năm thứ tiếng khác nhau, và nếu ở ngã tư đường một lúc
có chừng dăm chiếc xe bò dừn lại thì bạn có thể nghe tới ba chục thứ tiếng
khác nhau!
Khi nhóm đảng hoạt động bí mật do Unlubi Buinắcxki lãnh đạo bị xử bắn
- họ gồm sáu người tất cả - thì trước khi chết đã vang lên lời chửi rủa quân
thù bằng năm thứ tiếng:
Unlibi Buinắcxki - người Kumức
Xait Apđungalimốp - người Avar
Apđun -Vagáp Gatgiép - Người Đarghin
Mếtgit Ali-Ôgơlư - người Kumức
Apđurăcman Ixmailốp - Người Lêzghin
Ôxkar Lêsinxki - người Nga
Nhà văn Đaghextan là Mahômét Xulimanốp đã viết mười lăm truyện
ngắn vui về mười lăm chàng Mahômét thuộc mười lăm dân tộc khác nhau