Tiếp đó đến lượt lời thơ của Puskin, Lécmôntốp:
Trong thung lũng Đaghextan nóng bức
Tôi nằm yên, ngực mang vết đạn chì…
Thật là những dòng thơ tuyệt đẹp! Còn Bêxtugiép-Marlinxki thì viết cuốn
Ammalátbếch. Đến ngày nay, trên nghĩa địa vùng Đécbent còn nguyên tấm
bia đá mà ông đã đặt trên nấm mộ người vợ chưa cưới của mình.
Alếchxăng Đuyma đã từng đến miền Đaghextan. Và cả Pôlegiaép nữa,
người đã sáng tác các bản trường ca “Écpê-li” và “Trir-Iurtơ”. Nhiều người
đã viết về Đaghextan nhưng không ai có thể viết về miền đất sâu xa, đầy
xúc động như chàng trai trẻ Lécmôntốp và ông già Tônxtôi. Trước hai con
người vĩ đại ấy tôi xin cúi mái đầu đã điểm bạc của mình và sách của hai
người tôi đã đọc như kẻ tu hành theo đạo Hồi kính cẩn đọc kinh thánh
Côran.
Ngày đặt tên cho con trai là ngày vui lớn. Cũng phải là ngày vui lớn thế
khi những đứa con của Đaghextan lần đầu tiên viết về miền đất ấy những
cuốn sách bằng tiếng mẹ đẻ của mình. Tôi còn nhớ tôi đã phạm sai sót thế
nào khi cô giáo đầu tiên của tôi là Vêra Vaxiliépna gọi tôi lên bảng và bảo
tôi viết tên đất nước tôi. Tôi đã viết: “đaghextan”. Vêra Vaxiliépna đã giải
thích cho tôi rằng “Đaghextan” là tên riêng và cần phải viết hoa chữ cái đầu
tiên. Lúc đó tôi lại viết “Đđaghextan”. Tôi tưởng rằng cần phải có cả chữ
“đ” lớn và cả chữ “đ” nhỏ. Và đó cũng là sai. Đến lần thứ ba tôi mới viết
đúng”Đaghextan”.
Có phải Đaghextan đã được học viết tên mình như thế?
Có phải Đaghextan đã được học kể lại chuyện mình như thế?
Nhiều lần Đaghextan đã phải bắt đầu lại từ đầu. Phải chọn chữ cái, chọn
kiểu chữ viết. Đã từng phải viết bằng chữ cái Ả Rập, Latinh, chữ cái Nga.
Đã từng mắc nhiều sai sót. Bởi vì chúng ta đã viết bằng chữ nhỏ khi lẽ ra
phải viết chữ hoa.
