Giai đoạn đầu của hoạt động truyền giáo Phật giáo có thể đã được thực hiện do các Tỳ
khưu Dharmaguptaka. Các chứng cớ bao gồm một bản dịch kinh Dharmapada sang
ngôn ngữ mà họ sử dụng, ngày nay gọi là tiếng Gandhārī Prakrit, chỉ còn tồn tại một
thủ bản có niên đại là thế kỷ I hay II CN., được tìm thấy ở Khotan. Chúng ta cũng biết
rằng một bản dịch kinh Dīrghāgama của họ đã được dịch sang tiếng Trung Hoa
khoảng năm 410 và 413 CN., và các quy luật mà các Tỳ khưu Trung Hoa tuân giữ là
các quy luật Dharmaguptaka. Giai đoạn tiếp theo bắt đầu có ảnh hưởng của tông
phái Sarvāstivādin dưới sự bảo trợ của các vua Kūśana, đặc biệt vua Kaniṣka, nhờ đó
các tác phẩm đặc trưng của Sarvāstivādin được phổ biến, gồm nhiều bản văn Vi diệu
pháp, bằng tiếng Phạn của Phật. Đến thế kỷ IV hình như cũng đã có một trung tâm
Đại Thừa học ở Khotan.
Những sự cải cách chắc hẳn đã phát sinh từ sự pha trộn giữa Phật giáo nguyên thủy và
Đại Thừa ở Kashmir. Dưới sự hướng dẫn của các thầy dạy thuộc tông phái
Sarvāstivādin trong vùng, một số các trường phái thiền có ảnh hưởng đã phát triển và
lấy cảm hứng từ vị Bồ tát Di Lặc Maitreya. Hẳn nhiên điều này chứng minh rằng
Maitreya, sau này trở thành Phật, đã được nhìn nhận là một Bồ tát bởi cả trường phái
Đại Thừa lẫn những trường phái phi Đại Thừa, và vì vậy đã có thể tạo được một sức
thu hút phổ quát trong một môi trường mà hai truyền thống pha trộn với nhau. Các
trường phái thiền ở Kashmir chắc hẳn đã có ảnh hưởng lớn trong việc phát sinh các
thực hành buddhānusmqti, là các thực hành liên quan tới việc "niệm Phật", sau này trở
thành đặc trưng của Phật giáo Đại Thừa và truyền thống huyền bí Tantra. Việc sùng
mộ Maitreya rõ ràng có liên quan tới kinh nghiệm thiền, và rất có thể Maitreya đã là
đối tượng của những kinh nghiệm giác ngộ mà người ta có được bằng cách tập thiền.
Sự sùng mộ Maitreya được chứng minh ở khắp vùng Trung Á, vì người ta đã tìm thấy
ở Turfan một bản kinh về Ngài và nhiều bức tượng lớn được dựng ở biên giới giữa
các nước dọc theo các con đường thương mại. Phật A Di Đà cũng được rất nhiều
người trong vùng này sùng mộ, và cuối cùng đã làm lu mờ hẳn Maitreya, và có thể
kinh Sukhāvatī-vyūha Sūtras đã được biên soạn tại đây. Kashmir cũng là quê hương
của Saṅgharakṣa, một thiền sư Sarvāstivādin, người đồng thời với Kaniṣka và đã viết
một cuốn sách dạy thiền nhan đề Yogācārinbhūmi, sẽ trở thành mẫu mực cho các sách
cùng tên được viết sau này bởi thiền sư Đại Thừa Asaṅga.
Ở phần cuối phía Đông con đường tơ lụa, nay là miền Tây Trung Quốc, có Tuyên
Hưng, một khu vực rộng có nhiều hang đá hùng vĩ, và chứa nhiều bích họa và tượng
của Phật. Đây là nơi sinh trưởng của Dharmarakṣa, nhà dịch thuật quan trọng nhất các
bản kinh Phật sang tiếng Trung Hoa trước Kumārajīva. Tuy có nhiều người Trung Á
chuyên dịch các kinh Phật, nhưng nổi tiếng nhất là Kumārajīva (344-413 CN.), người
đã dịch nhiều tác phẩm của Phật giáo nguyên thủy và Đại Thừa sang tiếng Trung Hoa.
Bản dịch cuốn Diệu Pháp Liên Hoa kinh được nhìn nhận là tuyệt hay (có thể ông là
dịch giả đầu tiên thành thạo cả tiếng Phạn lẫn tiếng Trung Hoa) và bản dịch này của
