giáo này. Trong thời kỳ cai trị ngắn ngủi của Mông Cổ (1215-1368), Phật giáo Tantra
của Tây Tạng được truyền vào các triều đình ở phía Bắc và phía Nam, tại đó nó tiếp
tục được bảo trợ (trong triều đại nhà Thanh) sau khi ảnh hưởng Mông Cổ chấm dứt.
Nhà Minh (1368-1662) liên kết triều đại mới của mình với sự xuất hiện của vị Phật kế
tiếp là Maitreya, nên đã phần nào nâng đỡ phái Thiền và Tịnh Độ cũng như hỗ trợ
việc phổ biến hai phái Phật giáo này. Nhà Thanh thời kỳ đầu (1662-1911) bảo trợ Phật
giáo Tây Tạng. Loạn Thái Bình năm 1851-64 ở Nam Trung Hoa có chủ trương chống
chủng tộc Mãn Châu (triều đại Thanh cầm quyền), nên đã tìm hết cách tiêu diệt mọi
cơ sở Phật giáo trong những lãnh thổ mà chúng chiếm được, dẫn tới việc Phật giáo
phải được đưa du nhập trở lại từ Nhật Bản. Cuối thế kỷ XIV có cuộc phục hưng Phật
giáo Trung Hoa, do Thái Sĩ (1899-1947) cầm đầu, để chống lại sự xuất hiện của các
thế lực kỹ nghệ mới và công cuộc truyền giáo của đạo Thiên Chúa vào Trung Hoa.
Ngay từ thời kỳ đầu, bắt đầu với Đạo An năm 347, người Trung Hoa đã có thư mục
các sách Phật giáo được dịch sang tiếng Trung Hoa. Mười tám thư mục loại này còn
tồn tại đến ngày nay. Tam Tạng của Trung Hoa rất dày, vì bao gồm tất cả các bản dịch
khác nhau - trong khi ở Tây Tạng, các bản dịch khác nhau được chuẩn hóa để trở
thành một bản duy nhất được giữ lại. Những bản khác nếu còn tồn tại chỉ là do tình cờ
hơn là cố ý. Người Trung Hoa đã sáng chế máy in từ thế kỷ VIII, và sử dụng máy in
này để in các kinh Phật. Cuốn sách in đầu tiên trên thế giới được biết đến là bản Kinh
Kim Cương hay Vajracchedikā. Ấn bản đầy đủ đầu tiên của Tam Tạng được in vào
cuối thế kỷ IX. Các bản văn thuộc các loại khác nhau được xếp chung trong Tam
Tạng Trung Hoa, bắt đầu là các kinh (Theravda và Đại Thừa), nhưng kinh điển Trung
Hoa không theo một tiêu chuẩn sắp xếp nhất định nào.
-----*-----
23
PHẬT GIÁO Ở TRIỀU TIÊN
P
hật giáo được các nhà sư Trung Hoa lần đầu tiên đưa vào Triều Tiên ở thế kỷ IV.
Tại đây sự truyền bá diễn ra rất chậm vì dân Triều Tiên rất gắn bó với tôn giáo
Shaman của họ, và phải đến thế kỷ VI Phật giáo mới truyền tới được miền Đông Nam
của nước này, và sự hiện diện của Phật giáo tại đây chỉ được nhìn nhận chính thức từ
năm 528. Thế kỷ VI và VII, nhiều trường phái Phật giáo Trung Hoa đã du nhập vào,
đặc biệt khi việc gửi các sư người Triều Tiên sang Trung Hoa trở thành phổ biến. Từ
thế kỷ VII tới giữa thế kỷ X, Triều Tiên trở thành một thực thể chính trị thống nhất
dưới vương quốc Silla, trong thời kỳ này Phật giáo trở thành một tổ chức xã hội được
thiết lập. Thời kỳ này trường phái Phật giáo Thiền từ Trung Hoa cũng được nhập vào
Triều Tiên lần đầu tiên.