ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 1 - Trang 116

theo sổ kể công, chúa ban khen, phong làm thần "Vị quốc tử nghĩa", lập
đền tờ. Đền thiêng lắm, đến nay hương lửa không dứt, nhân gọi sông ấy là
sông Xá Hương.
Đặng Đại Độ
Người huyện Phong Đăng thuộc Quảng Bình. Cha là Đại Lược, vì có văn
học, được bổ vào viện Văn chức. Thế Tông Hoàng Đế năm thứ 3, Tân Dậu
(1741) mùa xuân, thăng Ký lục doanh Bố Chính, năm thứ 8 (1746) thăng
Cai bạ doanh Quảng Nam. Đại Lược làm quan thanh liêm nghèo khó, nhận
hay cho đều không cẩu thả. Ai đưa cho cái gì tầm thường thì nhận một hai
thứ, cái gì hơi hậu thì từ chối rằng: "Nhà còn có thừa, không phải là kiểu
cách đâu!" Những việc từ chối khéo với người, đại loại như thế.
Đại Độ cũng nhờ học giỏi, đỗ khoa thi Hương, được bổ Văn chức, cùng cha
cùng làm quan một triều. Năm Thế Tông thứ 10 (1748) Mậu Thìn, thăng
Ký lục doanh Bình Khang. Năm Tân Tỵ Thế Tông thứ 23 (1761) man
Thạch Bích xâm lấn ngoài biên. Chúa sai Đại Lược đem quân đi đánh, cho
Đại Độ làm Ký lục Quảng Nam. Đại Độ làm quan thanh khiết còn hơn cha,
ai đưa cho cái gì nhất thiết đều từ chối. Người đời khen là trong sạch. Sau
đó, Đại Độ được bổ làm Ký lục Trấn Biên. Có hai Cai đội hầu cận đi Trấn
Biên tìm bắt con hát (ca nhi). Chúng cậy thế hống hách, làm nhiều điều trái
phép. Đại Độ cho xé xác ra, treo ở cửa chợ. Rồi tự mặc áo đơn, đeo gông
ngắn, đi bộ đến kinh, xin nhận tội. Đại Độ có một đứa cháu đi theo. Người
cháu đó xin thuê người võng cáng cho đỡ mỏi chân. Đại Độ nói: "Lại có
hạng tội nhân mong được nhàn hạ ư?". Đi hơn một tháng mới đến kinh,
trình bày tình trạng với Bộ Hình xin vào ngục để đợi tộiộ Hình đem việc
tâu lên, chúa cho vời vào ra mắt. Đại Độ một thân lên đường, không mang
triều phục, chúa sai cấp cho mũ áo. Đại Độ vào chầu, xin chịu tội. Chúa úy
lạo, dụ rằng: "Khanh có tội gì, mà tự lao khổ như thế ? Trước kia ta sai đi
chọn một vài con hát để tiêu khiển lúc rỗi, không ngờ lũ tiểu nhân đi ra, cậy
thế hiếp người? Khanh giết đi là phải. Có tội gì đâu. Vậy bỏ qua việc ấy
đi". Lập tức thăng Đại Độ làm Tuần phủ Gia Định. Lại cho đi tuần hành 5
phủ, được quyền bãi hay thăng chức các quan lại. Sau đó Đại Độ chết. Sự