ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 3 - Trang 187

Về đất cát đào vét ra, đều chia ra chứa ở ngoài hai bờ độ vài mươi trượng,
để làm đường vệ nông; hạn trong hai năm, theo từng đoạn đã làm xong, thì
đem đê trước ở đường sông chiểu theo cửa sông mà đào phá đi; đến kỳ
nước lụt, nước sông cứ theo lối ấy mà dần dần chảy ra các cửa biển về phía
Đông Nam. Nên có nước lụt hơi to, chảy lan tràn qua đê đường vệ nông
cũng chẳng qua độ một vài ngày tự rút xuống ngay như các hạt ở Ninh
Bình trở về phía Nam mà thôi. Trong khoảng vài năm, bùn nước chảy vào
ruộng, chỗ cao ráo có thấm nhuần thêm, chỗ sâu thấp thì bùn màu bồi lên
có thể thành ruộng được; mà cửa biển ngày sâu rộng dần, như thế thì đê có
thể không phải sửa, mà nhà làm ruộng được tiện lợi nước có thể không phải
hộ giữ, mà dân được yên chỗ ở, bớt được của dùng cho nước mà làm nhiều
của cho dân, cái lợi ích ấy không thể nói xiết
Vua giao sớ chương ấy xuống, mọi người cho là tự một mình thiên kiến rồi
không chuẩn cho thi hành.
Tự Đức năm thứ 1, thăng Thự Hiệp biện Đại học sĩ, triệu về làm Thượng
thư bộ Hình kiêm sung Tổng tài Quốc Sử Quán. Đăng Giai trình bày 10
điều vào xét việc hình, lại dâng sớ xin tuyển lính duyệt đinh, đình việc sai
quan cùng chương trình khẩn hoang, thứ bậc về tha bớt lương ruộng, điều
khoản về đúc tiền, cộng 13 việc. Khi ấy, vua mới lên ngôi, sai sứ sang nước
Thanh cầu phong. Đăng Giai dâng sớ nói: phép của tiên vương, phàm có
nước tất có đô thành, triều kiến hội đồng, giảng điều tin, sửa điều hòa mục,
không gì là không làm ở đấy, là để cho vững cội gốc của nước, trọng phong
hóa của nhà vua để bớt sự khó nhọc cho người mà đỡ phí hao. Nước ta từ
nhà Lê trở về trước, gọi là nước An Nam, đóng đô ở Thăng Long, cho nên
lễ bang giao của các đời làm ngay ở đấy là lễ chính đáng. Các tiên thánh
hoàng đế ta, gây mở Viêm Bang, nguyên cùng An Nam riêng là một nước.
Thế Tổ Cao Hoàng Đế ta thống nhất bờ cõi, đặt kinh thành ở Phú Xuân, lúc
mới bình định cả nước, thông hiếu với nước Thanh; trước hết chỉnh lại tên
nước, gọi là nước Việt Nam, danh hiệu đã sửa lại, đô ấp đổi mới, đã không
phải như Đinh, Lý, Trần, Lê trước. Thành Thăng Long ở đời Lê là Đông
Đô, ở đời nay là một tỉnh thành; việc khác thế khác, ấn định chỗ người
nước Thanh sao được giữ chỗ ấy để làm lễ bang giao được. Gia Long năm