ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 3 - Trang 312

xấu hổ ư? Lời lẽ thiết tha; nhưng vua úy dụ lưu lại. Rồi lại xin thôi công
việc ở bộ Binh và Khâm Thiên Giám nh giữ việc ở Quốc Sử Quán, sửa làm
tập Thực lục và sung Kinh diên, Cơ Mật viện như cũ, để phòng khi có hỏi
han đến.
Vua cho bộ Binh là nơi quan trọng, khó được người thay vào chân thiếu ấy,
nên không y cho. Lại cho Quế 1 chiếc áo choàng bào bằng hàng sa mỏng,
màu cổ đồng, thêu 5 sắc, thêu thêm tứ linh (200) bằng kim tuyến, để mặc
cho nhẹ vừa sức tuổi già. Bấy giờ ty Đê Chính Bắc Kỳ hoặc xin khai sông,
hoặc xin đắp đê mỗi người giữ một ý kiến. Đăng Quế tâu nói: việc phòng
đê ở Bắc Kỳ, không đâu xung yếu bằng Hà Nội. Thần trước đây đi khám,
thì các đê ở Hà Nội, Hưng Yên thường bị lở bờ; tuy là địa thế trũng thấp,
nước chảy xói vào phải như thế, nhưng cũng tự việc đắp đê chưa kiên cố
lắm, không nên hoàn toàn đổ tại dòng nước cả. Công việc ngày nay, nên
đắp đê làm cần kíp, châm chước cái lẽ trời đất thừa trừ, như năm nay mưa
lụt ít, mà nắng nhiều, thì trước hết, các đê ở Hà Nội, Hưng Yên, nhân thuê
đắp đê, thay việc phát chẩn, mà sửa đắp cho kiên cố, còn có thể giữ được
lợi vài năm. Rồi sau khai riêng lối đường sông khác, để làm kế lâu dài trăm
năm, như thế mới là lo tính hoàn bị. Nếu đương lúc kho chứa thiếu nhiều,
mà đem việc khai sông đắp đê làm cả một loại, chi phí đến vài trăm vạn
tiền, lương, mà chỉ nhờ ở sự quyên giúp, thì không được. Vua cho là phải,
sai lục bản tâu giao ty Đê Chính biết mà tuân hành.
Năm thứ 12, Đà Nẵng và miền biển Định Biên có việc, Đăng Quế cùng bọn
Phan Thanh Giản tâu nói: bãi binh, cho dân nghỉ; xem thời cơ nuôi ngầm
sức quân lính, thì chiến không bằng hòa. Nhưng phải cần giữ cho vững đã,
mà sau sẽ hòa. Lại nói: người Tây dương đến đây, nguyên về lập phố thông
thương. Nay tự xin hòa, thì tình trạng coi như bức thiết. Duy chúng chiếm
nhiều nơi tiện nghi, ta không nên khinh suất y cho. Huống chi, ở Đà Nẵng,
thì chúng dụng ý cố chấp; ở Gia Định, thì chúng giả tảng nói điều kính
thuận; việc làm phần nhiều không hợp nhau, thì cuộc hòa vị tất đ thành
được. Xin sức rõ cho các nơi quan yếu ở ven biển, phải gia tâm sửa đắp
cũng là cách dự phòng trước khi có việc. Vua cho làm phải, nhân thế vua
làm bài thơ bảo Quế: