ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 3 - Trang 319

dùng một Chu Á Phu mà việc quân nghiêm; dùng một Thân Đồ Gia làm
tướng mà ở cửa không ai đến yết kiến riêng; trong triều ngoài nội đều yên
ổn. Đời Nhân Tông (Tống), bậc quân tử đầy triều: võ thì có bọn Tào Vĩ,
Địch Thanh, Trương Đức Dụng; mà người kiên như Vương (Tăng), Hàn
Kỳ Phạm (Trọng Yêm), Phú (Bật) nối nhau làm tướng được đến trị an,
cũng tự ở đấy. Tuy rằng đời sau, người toàn tài cổ ít; nhưng người ở một
đời nào cũng đủ làm xong việc một đời ấy, thiên hạ chưa từng không có
nhân tài. Huống chi đương nay, phía Tây thì tuy cùng nước ngoài hòa, mà
lòng lang sói không tin được, phía Bắc tuy giặc được yên tĩnh mà dân chưa
yên ở; việc tự trị, tự cường, chưa từng vội quên, thì sự dùng người thực là
việc cần thiết. Xin nên cẩn thận liệu lựa chọn, tuỳ tài trao chức; rồi định ra
thưởng phạt, cho biết khuyên răn, hết lòng với chức vụ. Như thế công hiệu
trị an hơn đời Hán, Tống xa lắm.
Một điều là: năm trước đây thần có nói về điềm sinh con trai chưa báo,
vâng lời hoàng thượng bảo thần rằng lâu lâu về sau tất cũng có. Thần trộm
lấy làm mừng, ngày đêm mong mỏi. Đến nay chưa thấy triệu gì, thần rất
lấy làm lo. Đó cũng là căn bản lớn của nhà nướcần ở kinh, trên thấy hoàng
thượng lo chăm mọi việc, nào xem bản tâu, nào phê tập tâu rất là vất vả, thì
về cách bồi thần, dưỡng tính chưa lúc nào rỗi có mà nghĩ đến. Rất mong
hoàng thượng khó nhọc ở sự cầu hiền, mà nhàn rỗi ở khi đã dùng được
người, để mà gây nuôi tinh thần, ngày thêm khoẻ mạnh, thì đến khi sinh
con trai tất cũng ứng ngay.
Một điều là: Huyện lĩnh là chức thân dân, thực không nên coi thường. Thần
trộm thấy các nhân viên tôn, ấm, giám sinh vừa đến tuổi ra làm việc, chưa
từng trải việc, mà đã giao cho việc trị dân, thì không khỏi tiếng chê là chưa
biết cầm kéo, mà đã giao cho cắt may áo gấm. Nay nghĩ nên theo lệ xét
thực, chia bổ vào các Bộ, Viện tập biết chính sự. Sau 1, 2 năm, do thượng
ty xét, người nào làm được việc sẽ chiểu bổ, để khỏi sự bỡ ngỡ.
Một điều là: hiện nay của dùng hơi thiếu. Xưa có Tuyên Tông đời Minh hạ
lệnh cho quan lại quân dân được nộp thóc chuộc tội. Kiền Long thời Thanh
cũng nói là vàng để làm thứ chuộc tội. Nay xin phân biệt tội nặng hay nhẹ,