quan lại tốt mà dân yên. Cho nên việc lợi không được trăm phần thì không
thay đổi phép; công không đủ 10 phần, thì không đổi khí dụng. Làm
phương kế ngày nay, bỏ việc nuôi dân chăm cày cấy, thì không còn việc
nào là trước hơn; bỏ việc nuôi quân, trù lương thực, thì không còn việc nào
cần kíp hơn nữa. Cứ để ý đến những việc ấy thì sức dân hơi thưa, mà quân
có giáo huấn; địa lợi không bỏ, mà lương ăn có sản xuất; binh giỏi lương
đủ, như nước nguồn chảy mãi không hết, thì hoặc chiến, hoặc thủ, không
việc gì là không được cả. Dùng để dẹp giặc, yên dân, tiêu tai họa đến trị
bình, hoặc có bổ ích được chút ít. Vua bảo rằng: Lời nói đều có thiết yếu,
không phải bọn tâu tiến có thể làm được. Chỉ mong ngươi thực tâm, thực
lực giúp trẫm, sẽ có tiếng để lại đời sau.
Năm thứ 15, tướng Pháp ở Gia Định mang thư đến nghị hòa. Đình thần xin
cho sứ đi lại là phải. Thanh Giản cùng Lâm Duy Thiếp xin đi. Vua chuẩn
cho 2 viên ấy sung làm Chánh, phó sứ toàn quyền đại thần. Vua rót rượu
ngự ban cho, và bảo nên biện bác cho khéo. Khi các viên đến Gia Định,
tướng Pháp bức bách ta phải nhường giao đất đai ba tỉnh Gia Định, Định
Tường, Biên Hòa và phải chịu tiền bồi là 4.000.000 đồng. Việc đến tai vua,
xuống dụ khiển trách nghiêm nghị, đổi làm lĩnh Tổng đốc Vĩnh Long, cùng
tướng Pháp bàn làm, để chuộc tội. Sau vì thương thuyết không công trạng,
bị cách chức, lưu l
Năm thứ 16, được triệu về, sung làm Chánh sứ đi Tây. Vua hỏi Giản về
việc 3 tỉnh, quả là cân nhắc nhẹ nặng mà làm, hay là có ý riêng gì? Giản
thưa rằng: Thần xem kỹ thời thế, không thể không được. Thần nay phụng
mệnh đi sứ, thành sự hay không thành, là ở 2 nước ấy. Thần chỉ biết hết tâm
lực thôi.
Năm sau, đi sứ trở về được, đổi lĩnh Thượng thư Bộ Hộ. Gặp có Toàn
quyền nước Pháp là Hà Ba Lí đến Kinh. Vua lại chuẩn cho Thanh Giản
sung làm Toàn quyền đại thần, để cùng người Pháp chước lượng bàn định.
