Nguyễn Hữu Độ làm biện lý Bộ Lại có sớ đề cử lên, vì là người cứng thẳng
dùng được và Tổng đốc Vũ Trọng Bình cũng cho là chất phác thẳng thắn
không nhiễu bạn tiến lên. Tự Đức năm thứ 30 (1877) chuyển làm chủ sự Bộ
Lại, sung Cơ mật viện hành tẩu, rồi mắc bệnh xin nghỉ và khảng khái lo
phiền thời sự đóng cửa không chịu ra nữa. Đầu năm Hàm Nghi (1885)
những quân mượn tiếng , tạo sự là xướng nghĩa cướp lấy tỉnh thành (Quảng
Trị). Viết Thọ nghe biến, thân tới đem việc họa phúc bày tỏ phân giải, đảng
ấy liền phân tán bỏ đi. Quan quân nhân đó thu lại tỉnh thành. Đầu năm
Đồng Khánh (1886) cất bổ Thị giảng học sĩ, lĩnh Án sát sứ tỉnh Quảng
Nam, rồi mắc việc phải tả thiên lĩnh đốc học ở tỉnh ấy. Được hơn năm, triều
đình cho trước kia có công bài giải, lại thưởng bổ Thị giảng.
Viết Thọ dạy người ta lấy 2 chữ "tiết tháo" làm nghĩa thứ nhất, học giả đều
tôn làm thầThành Thái năm thứ 5 (1893) vì già xin về hưu, bấy giờ tuổi đã
59 tuổi. Tỉnh thần là Đào Hữu Ích cho là sĩ tử đương vui tin theo, cố gắng ở
lại. Viết Thọ không chịu, tỉnh lại cố ý để lâu không đề đạt việc ấy lên. Viết
Thọ bèn dặn hiệu sinh mang ấn học chính quan phòng do tỉnh đưa nộp rồi
bỏ đi.
Khi về nhà lấy tranh ước tự giữ mình, thường học môn tịch cốc muốn theo
tiên nhưng không thành; rồi có chỉ chuẩn cho nghỉ khoảng vài năm, được
truy phục nguyên hàm thị giảng học sĩ. Một hôm lại động khởi việc nghĩ
trước, tới chùa Từ Hiếu gọt tóc ăn chay niệm Phật không nói đến việc đời
nữa. Được khá lâu lại về nhà đổi chỗ ở làm am, gọi là am Cổ Tiên phụng
thờ Tam giáo, hàng ngày ngồi trong đó ăn các rau quả để độ lúc còn sống,
rồi dựng riêng cái lều để ở và đắp sinh phần mưu tính cho cái thân sau này.
Một hôm cho gọi gia quyến bảo rằng: "xuất gia quy Phật để kết liễu cục
sinh tử, đợi hôm nào được hợp cát, ta tự thiêu hóa, nên ghi nhớ lấy". Vợ
con quanh khóc lóc can ngăn. Viết Thọ tuyệt nhiên không động tâm, duy
đóng cửa ngồi im lặng. Đến đêm hôm sau giả cách ngủ, đợi canh khuya đốt
lều ở, rồi châm hương ngồi xếp chân bàn tròn, khi lửa bốc mạnh, trẻ con sợ
hãi kêu gọi. Viết Thọ ở trong lửa xướng lên rằng: "Chớ sợ, mau hộ niệm,
