bào thai. Hộp này cứng như kim cương nhưng mềm dịu như lông tơ con
chim Kàcilindika. Ngài giáng sanh cùng các sự kiện liên hệ đến Ngài giáng
sanh đều thuộc siêu nhân. Ngài cũng tiên đóan, trong tương lai có những
người không chế ngự thân, khẩu và ý, ngu muội, bất tín, tự phụ, tin những
điều mình nghe mà không suy nghĩ; những hạng này sẽ không tin tính cách
siêu nhân qua sự giáng sanh của Ngài (31).
Chúng ta có thể thấy, ngang qua sự phóng đại đầy thi vị của tập
Lalitavistàra, tập này quan niệm đức Phật như một người lịch sử, đầy đủ
những tướng tốt chính và tướng tốt phụ, cuối cùng vẫn là một con người,
cần phải được các nhạc sĩ thiên giới nhắc nhở đến những hành động của
mình trong quá khứ và sự phát nguyện của mình cứu độ chúng sanh khỏi sự
đau khổ, một người cần phải có sự khuyến khích mới có thể từ giã cuộc đời
để thành đạt chí nguyện của mình (32). Về vấn đề chư thiên cúng dường
nhà cửa cho vị Bồ-tát khi còn trong bào thai, tập ấy chép rằng: "Muốn cho
tất cả chư thiên cúng dường nhà cửa đều hoan hỉ, vị Bồ-tát khiến bà
Màyàdevi (Hoàng hậu Ma gia) đang có thai xuất hiện trong mỗi một nhà
được dâng cúng nhờ thiền định mahàvyùha của mình (đại trang nghiêm tam
ma địa). Ðây không có ý nghĩa gì về nirmànakàya một cách rõ ràng - trái
lại có vẻ giống như những thần thông nói trong tập Nikàya.
Trong chương cuối, tập Lalitavistàra nói đến những đặc tính của đức Phật.
Ðức Phật được gọi là Cây lớn (Mahàdruma) vì Ngài có thân
Dharmakàyajnàna (Pháp thân trí) (33). Vì chương này có thể thuộc Ðại
thừa được thêm vào sau, chúng ta có lý để xem tập Lalitavistara nguyên
bản là một tác phẩm Nhất thế hữu bộ, quan niệm đức Phật như một con
người có những đặc tính siêu nhân.
III. - Abhidharmakosa
Nay chúng ta có thể xem tác phẩm của Vasubandhu, thuyết trình viên vĩ đại
của học phái Nhất thế hữu bộ. Trong tập Abhidharmakosa, Ngài đã đem
vào một ý nghĩa mới cho chữ Dharmakàya và Rùpakàya. Trong khi bàn
