Buddhaghosa: Không được. Niết bàn không có nhân, còn nguyên tử thì có;
nên không thể sánh Niết bàn với nguyên tử.
Ðối phương: Niết bàn bất tử có phải vì đặc tánh vĩnh cửu của mình? (nghĩa
là Niết bàn có những đặc tánh về vĩnh cửu không)?
Buddhaghosa: Không thể được, vì rằng anu v.v... không thể do magga (đạo)
chứng được.
Kết luận, Ngài Buddhaghosa nói rằng, do những lý do đã đề cập, Niết bàn
là vĩnh cửu, và vì không có hình tướng gì, Niết bàn là vô sắc (arùpa). Chỉ
có một Niết bàn, không có nhiều Niết bàn sai khác với các đức Phật sai
khác. Rồi Ngài nói rằng sở dĩ gọi là Hữu dư y Niết bàn, vì còn có một thân
dư y (upàdisesa), dù các phiền não đã được bhàvanà (thiền định) diệt trừ
hoàn toàn. Niết bàn được gọi là Nirupàdisesa-nibbàna (Vô dư y Niết bàn)
vì upadisesa biến mất, sự kiện này xảy ra vì không có một phát hiện nào
sau tâm cuối cùng của Kammaphala (nghiệp quả). Ðây do sự dừng nghỉ và
nhổ tận gốc của tập (samudaya). Tóm lại không thể nói Niết bàn không có,
vì sự kiện Niết bàn do một trí tuệ đặc biệt chứng ngộ sau khi đã tinh tấn cố
gắng không dừng nghỉ, sự hiện hữu của Niết bàn đã được đức Phật nói đến;
và cuối cùng Niết bàn thật sự có mặt (paramatthena sabhàvatu) vì những
chữ như sau: "Atthi bhikkhave ajàtam abhùtamakatam asankhatam (Itiv,
tr.37; Ud; tr.80) (Này Tỷ kheo, có cái bất sanh, bất tác, vô vi).
Tập Paranatthamanjusà (sớ giải của tập Visuddhimagga), khi sớ giải đoạn
này của tập Visuddhimagga, đã biện luận theo lập luận của mình về sự hiện
diện của Niết bàn. Tập này bắt đầu nói đức Phật không bao giờ nói láo. Khi
Ngài nói có một cái "Ajàtam, abhùtam v.v..." nghĩa là phải công nhận Niết
bàn vô vi, theo nghĩa cao siêu nhất có hiện hữu. Niết bàn không thể là
Abhàva (sự khiếm diện của mọi vật), vì sự kiện đức Phật tả Niết bàn là sâu
thẳm, vô lường, khó nghĩ nghì v.v... như vậy chỉ có thể nói có sự hiện hữu
của trạng thái hay sự vật, chứ không thể nói có sự hiện hữu của một sự vật
không hiện hữu. Sự vật gì đã không hiện hữu thời phải không hiện hữu một
