và Siva là hai danh từ được tìm thấy trong quan niệm của Ngài Long Thọ
về chân lý. Do vậy chúng ta sẽ đi quá xa nếu chúng ta tìm thấy trong quan
niệm của Ngài, một Brahman Vedantà toàn diện - một Ðại ngã bao trùm tất
cả - một tà kiến mà đức Phật phủ nhận.
Theo tiến sĩ Das Gupta, nó gần giống quan niệm của phái Nyàya-Vaisesika
(thắng luận sư) về mukti, một trạng thái không có một đặc tính gì, hoặc
trừu tượng hay hình dung từ trong ấy "Tự ngã vẫn tự giữ khả tính trong
sạch của mình, không câu hữu với lạc khổ, kiến thức, ý muốn v.v..." (Ind,
Phil; tr.366). Chân lý theo Trung quán hay Niết bàn, do vậy có thể xem là
giống như khía cạnh vô ngã của Vedantà nhưng không phải các khía cạnh
Brahman khác.
Tập Lankàvatàra về Niết bàn
Chúng tôi kết luận sự nghiên cứu của chúng tôi về Niết bàn với quan niệm
của tập Lankàvatàra, một tác phẩm sớm nhất và có uy tín về vấn đề này.
Bắt đầu, chúng ta nên nói ngay rằng các vị Duy thức đồng ý với các vị
Trung quán về sự ảo tưởng của sự vật ở đời này và tánh bất nhị (advaya)
của samsàra và Niết bàn. Các vị Trung quán không sẵn sàng chấp nhận một
liên hệ gì giữa thế giới hiện tượng với sự tuyệt đối, trừ sự nhận xét rằng từ
vô thủy chúng sanh bị vô minh mờ ám khiến không chứng ngộ được sự
thật. Trừ phi và cho đến khi chúng thành Phật, sau khi tu hành theo phương
pháp và lộ trình tu tập được dạy trong các tập Ðại thừa. Các nhà Duy thức
học sai khác các vị Trung quán, trong sự cố gắng tìm một liên hệ giữa sự
tuyệt đối và cá nhân và trong sự cố gắng này, các vị Duy thức xác nhận
tuyên bố chỉ có citta (cittamàtra) hay vijnàaa (vijnànamàtra=Duy thức).
Tâm này hay thức, hay nói cho đúng hơn A lại da thức (Alaya-vijnàna)
(Tạng thức hay y xứ của sanh tử), nguyên vốn thanh tịnh, nhưng sau bị
nhiễm trước bởi tà kiến và bị chia phân thành của tôi và không phải của tôi,
chủ thể và đối tượng, chủ thể trở thành manas (tâm hay ý) và đối tượng trở
thành thế giới ngoại cảnh. Do vậy, theo các nhà Duy thức, Niết bàn nghĩa là
