Chúng ta tìm thấy trong những tác phẩm Tiểu thừa một sự diễn tả tỉ mỉ về
những đức tánh cần thiết để chuyển từ phàm phu vị qua Thánh vị. Như
những lời tuyên bố đại cương trong tập Prajnàpàramità về những thiện căn
quá khứ củ các vị Bồ-tát, chúng ta tìm thấy trong các tác phẩm Pàli nhiều
đoạn về công đức quá khứ của một người muốn xuất gia hay tinh tấn tu
hành. Phần nhiều, những đoạn này được đề cập đến trong những đoạn khi
đức Phật giáo hóa chúng sanh, khi Ngài tìm hiểu thiện căn của những vị
nào mà Ngài muốn hóa độ. Ðoạn thường nói đến như sau:
"Satthàpaccusakàle lokam volokento imassa kulaputtassa upabissayam
addasa (đức Thế Tôn, buổi sáng sớm, nhìn xung quanh thế giới và thấy
thiện căn của người ấy). Câu này nghìa là sự ích lợi thiết thực của bài
thuyết pháp không phải ai cũng thọ hưởng được. Chỉ có những ai mà thiện
nghiệp đưa họ lên một giai tầng khá cao mới có thể hưởng được những lợi
ích của các bài thuyết pháp. Có rất nhiều trường hợp trong các tác phẩm
Pàli, nói đến những thiện căn cần phải có trước mới khiến một người chứng
được Dự lưu sau khi chỉ nghe một bài thuyết pháp. Cũng có những chúng
sanh trở thành Nhất lai, Bất lai, A-la-hán hay Ðộc giác vì những thiện
nghiệp chất chứa đời trước. Hàm ý trong những trường hợp này là những vị
này trong đời quá khứ đã từ trần, sau khi chứng được quả Thánh hay những
đức tánh tương đương, đã xảy ra trước những quả chứng được trong đời
này. Các nhà Tiểu thừa chủ trương rằng một Puthujjana (phàm phu) phải có
một số thiện căn trước khi mong được thành một bậc Thánh (àrya), ví dụ
như Srotà-panna (Dự lưu).
Một Puthujjana được định nghĩa trong tập Majjhima Nikàya như một vị còn
bị mê lầm chi phối, tưởng rằng có "Ngã" và "Ngã sở", và nghĩ rằng mình có
rùpa (sắc), vedanà (thọ) v.v... Vì không biết chánh pháp, người này khỏi
tham ái đối với sự vật cần phải xa tránh và do vậy tạo ra vàtăng trưởng các
àsavas (lậu hoặc) về Kàma (Dục), Bhava (Hữu) và Avijjà (Vô minh) (tr.7,
239). Tập Puggala pannatti (tr.12) chỉ nói một phàm phu là một người chưa
trừ được ba samyojana (kiết sử) hay không cố gắng trừ chúng. Tập
Patisambhidàmagga (I, tr.63, 64, 94) nói rằng các puthujjana đang cố gắng
