Sự tiếp xúc của các vị Nhất thế hữu bộ với các vị Ðại thừa
Các vị Ðại chúng bộ có thể là các tiền phong của Ðại thừa, nhưng rõ ràng
các vị Nhất thế hữu bộ cống hiến rất nhiều cho sự lớn mạnh của Ðại thừa,
cách này hay cách khác. Như một dấu hiệu của sự tiếp xúc mật thiết,
Subhùti (Tu bồ đề) một nhân vật quan trọng của truyền thống Nhất thế hữu
bộ đóng một vai trò quan trọng trong tập Prajnàpàramita (Bát nhã Ba-la-
mật). Thật là kỳ dị khi thấy một tu sĩ Tiểu thừa giải thích lý thuyết Chơn
không (Sùnyata), phản ngược với giáo lý của chính mình. Cho nên tập
Prajnàparamita giải thích sự mâu thuẫn này bằng cách xem sự thuyết pháp
của Subhùti không phải do sở kiến của mình mà chịu ảnh hưởng của chư
Phật. Tập Lalita Vistara được các nhà Ðại thừa công nhận là chân tả chính
xác lịch sử Phật Tổ và sự kiện này cho thấy sự liên lạc giữa Nhất thế hữu
bộ và Ðại thừa, vì theo các dịch giả Trung Quốc, tập Lalista Vistara là lịch
sử Phật Tổ theo phái Nhất thế hữu bộ. Ðại thừa chắc chắn bắt đầu ở Nam
Ấn, khu vực này cũng là trung tâm hoạt động của nhiều chi nhánh phái Ðại
chúng bộ, nhưng Ðại thừa thật sự phát triển ở Ðông Ấn, và tại chỗ này ảnh
hưởng của Nhất thế hữu bộ rất mạnh. Tàranàtha cho chúng ta biết tập
Prajnàpàramita (Bát nhã Ba-la-mật) được Manjurì (Văn Thù Sư Lợi) thuyết
đầu tiên ở Odivisa (Orissa) (69). Ðịa điểm này tuy không phải là trung tâm
chính của phái Nhất thế hữu bộ nhưng ở gần khu vực chịu ảnh hưởng của
bộ phái này. Chúng ta đã thấy Dhitika truyền bá đạo Phật Nhất thế hữu bộ ở
Kàmarùpa và Pundravardhana là biên giới cực đông khu vực ảnh hưởng
của phái Nhất thế hữu bộ. Nhưng địa điểm tiếp xúc có kết quả nhất giữa
các vị Nhất thế hữu bộ và các vị Ðại thừa là ở Nalanda, địa điểm này trở
thành trung tâm chính của Ðại thừa và là địa điểm hoạt động của Ngài
Nàgàrjuna (Long thọ).
Các vị Ðại chúng bộ chính thuộc phái Tiểu thừa
Như vậy chúng ta thấy rằng các vị Nhất thế hữu bộ cũng chịu trách nhiệm
về sự lớn mạnh của phái Ðại thừa như các vị Ðại chúng bộ. Ngoài những
