nhiều tác giả
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư
Bản Kỷ Toàn Thư Q2(a)
Nhà Lý (1009 - 1054)
[1a]
K ỷ N h à L ý
Thái Tổ Hoàng Đế
Họ Lý, tên húy là Công Uẩn, người châu Cổ Pháp
371
Bắc Giang, mẹ họ
Phạm, đi chơi
372
chùa Tiêu Sơn
373
cùng với người thần giao hợp rồi có
chửa, sinh vua ngày 12 tháng 2 năm Giáp Tuất, niên hiệu Thái Bình năm
thứ 5 [974] thời Đinh. Lớn lên làm quan nhà Lê, thăng đến chức Điện Tiền
Chỉ Huy Sứ. Khi Ngọa Triều băng, tự lập làm vua, đóng đô ở thành Thăng
Long. Ở ngôi 18 năm [1010-1028], thọ 55 tuổi [974-1028], băng ở điện
Long An, táng ở Thọ Lăng. Vua ứng mệnh trời, thuận lòng người, nhân
thời mở vận, là người khoan thứ nhân từ, tinh tế hòa nhã, có lượng đế
vương. Song chưa làm sáng chính học, lại ưa thích dị đoan, bị lụy về
chuyện đó.
Vua sinh ra mới 3 tuổi, mẹ ẵm đến nhà Lý Khánh Văn. Khánh Văn bèn
nhận làm con nuôi. Bé đã thông minh, vẻ người tuấn tú khác thường. Lúc
còn nhỏ đi học, nhà sư ở chùa Lục Tổ
374
là Vạn Hạnh thấy, khen rằng:
"Đứa bé này [1b] không phải người thường, sau này lớn lên ắt có thể giải
nguy gỡ rối, làm bậc minh chủ trong thiên hạ". Lớn lên, không chăm việc
sản nghiệp, chỉ học kinh sử qua loa, khảng khái có chí lớn. Trong đời Ứng
Thiên, xuất thân thờ Lê Trung Tông [1005]. Đại Hành băng, Trung Tông bị
giết, vua ôm xác mà khóc, Ngọa Triều khen là người trung, cho làm Tứ
sương quân
375
phó chỉ huy sứ, thăng đến chức Tả thân vệ điện tiền chỉ huy
sứ. Đến khi Ngọa Triều băng, bèn lên ngôi hoàng đế, đổi niên hiệu là
Thuận Thiên, đại xá thiên hạ.
Trước ở viện Cảm Tuyển chùa Ứng Thiên Tâm
376
, châu Cổ Pháp có con
chó đẻ con sắc trắng có đốm lông đen thành hình hai chữ "Thiên tử". Kẻ
