ĐẠI VIỆT SỬ KÝ TOÀN THƯ - Trang 472

lai vậy. Đó chính là đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu, cùng loại
thì hợp nhau. Kiệt, Trụ đâu phải có tình riêng gì với bầy tôi của hắn?. Bảo
hắn là ngu tối thì được, chứ bảo hắn là có tình riêng thì không phải".
Lại dặn Hiến Từ thái hậu:
"Sau khi ta mất, người ở lại cung Thánh Từ, đừng vào núi [đi tu]".
Sau khi Minh Tông băng, thái hậu theo lời dặn, không thụ giới nhà Phật.
Phan Thu Tiên nói: Minh Tông có bẩm tính nhân hậu, nối nghiệp thái bình,
phép cũ của tổ tông, không thay đổi gì cả. Bấy giờ có kẻ sĩ dâng sớ nói là
trong dân gian có nhiều người du thủ du [21b] thực, đến già vẫn không có
hộ tịch, thuế má không nộp, sai dịch không theo. Vua nói:
"Không như thế, thì sao thành đời thái bình? Ngươi muốn ta trách phạt họ
thì được việc gì không?".
Triều thần như bọn Lê Bá Quát, Phạm Sư Mạnh muốn thay đổi chế độ. Vua
nói:
"Nhà nước đã có phép tắc riêng, Nam, Bắc khác nhau, nếu nghe kế của bọn
học trò mặt trắng tìm đường thoát thân thì sinh loạn ngay".
Điều đáng tiếc là nghe lời gian nịnh của Trần Khắc Chung mà giết Quốc
phụ thượng tể, đó là điểm kém thông minh vậy.
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Cái đức của Minh Tông mà nên được, tuy là do
thiên tư tốt đẹp, cũng còn do sức dạy bảo của vua cha. Khi vua ở Đông
cung, đang tuổi ấu thơ, có lần nghịch làm chiếc giá đèn bằng tre, Anh Tông
đòi xem, sợ không dám dâng. Hôm khác, vào hầu [22a] tẩm điện Anh Tông
đang rửa mặt, nhânhỏi đến trò nghịch cũ, Anh Tông giận lắm, cầm ngay cái
chậu rửa mặt ném vua.Vua nấp vào cánh cửa tránh được, chậu rơi trúng
cánh cửa vỡ tan. Được sự răng dạy nghiêm ngặt như vậy, cho nên tài đức
của vua do đấy mà nên và cả các con cũng đều có tài nghệ cả.
Mùa hạ, tháng 4, xuống chiếu chỉ cho các lộ ở Thanh Hóa và Nghệ An khơi
các kênh ngòi cũ.
Phong anh là Thiên Trạch làm Cung Tín Vương.
Mùa thu, tháng 9, ngày mồng 8 tôn Hiến Từ thái hậu làm Thái hoàng thái
hậu.