Nam ở cách Lạc [Dương] gần vạn dặm về phía nam mặt trời." Lý Thuyên
nói: "Từ phủ An Nam đến Trường An cách 7.250 dặm". Mạnh Quán nói:
"Lấy bốn phương mà đo thì An Nam đứng vào đất cuối cùng của Trung
Quốc").
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Người quân tử đối với lời nói không thể cho qua
được. Ngày xưa Tông Miệt
85
nếu không có lời nói thì cùng với cỏ cây mục
nát mà thôi. Lý Cầm không có lời nói thì sao được dùng ở đời, mà người tài
giỏi của nước Việt ta, người phương bắc làm sao biết được? Lời nói không
thể cho qua là vì vậy. Tuy nhiên, đây chỉ nói riêng về nhân tài thôi, còn như
Nhan [Hồi], Mẫn [Tử Khiên] thì không nói thế được.
[10a] Đinh Hợi, năm thứ 21 [207], (Hán Kiến An năm thứ 12). Viên Huy
nhà Hán gửi thư cho Thượng thư lệnh là Tuân Úc rằng: "Giao Châu Sĩ phủ
quân
86
đã học vấn sâu rộng lại thông hiểu chính trị, trong thời buổi đại
loạn, giữ vẹn được một quận hơn 20 năm, bờ cõi không xảy ra việc gì, dân
không mất nghiệp, những bọn khách xa đến trú chân
87
đều được nhờ ơn,
dẫu Đậu Dung giữ đất Hà Tây cũng không hơn được. Khi việc quan có chút
nhàn rỗi thì chăm xem các sách thư, truyện. Phàm những chỗ biên chép
không rõ ràng trong sách Xuân Thu Tả thị truyện, [tôi] đem hỏi, đều được
ông giảng giải cho những chỗ nghi ngờ, đều có kiến giải của bậc thầy, ý tứ
rõ ràng, chặt chẽ. Lại như sách Thượng thư, cả cổ văn và kim văn, những ý
nghĩa to lớn, ông đều hiểu biết tường tận, đầy đủ. Anh em ông làm quan coi
quận, hùng trưởng một châu, ở lánh ngoài muôn dặm, uy tín không ai hơn.
Khi ra vào thì đánh chuông khánh, uy nghi đủ hết; kèn sáo thổi vang, xe
ngựa đầy đường, người Hồ
88
đi sát bánh xe để đốt hương thường có đến
mấy mươi người; vợ cả, vợ lẽ đi xe che kín, bọn con em cưỡi ngựa dẫn
quân theo [10b] hầu, người đương thời ai cũng quý trọng, các man di đều
sợ phục, dẫu Úy Đà cũng không hơn được". (Huy bấy giờ ngụ ở Giao
Châu). Sau vua Hán sai Trương Tân làm Thứ sử. (Tân nhận chức năm Kiến
An thứ 6 [221] thời Hán). Tân thích việc quỷ thần, thường đội khăn đỏ, gảy
đàn, đốt hương, đọc sách Đạo giáo, nói rằng có thể giúp việc giáo hóa,
[sau] bị tướng là Khu Cảnh giết, châu mục Kinh Châu là Lưu Biểu sai
