ĐÁM CƯỚI KHÔNG CÓ GIẤY GIÁ THÚ - Trang 17

vạn cuốn, tất thảy đều dược chọn tuyển theo định hướng: Học vấn xây dựng
trên căn bản đạo lý làm người. Không một cuốn sách nội dung nhảm nhí,
học thuật lệch lạc của một tên tuổi bất lương nào có mặt trên các giá sách.
Chủ nhân của số sách này là toàn bộ các vị tiền bối của Tự, thuộc gia hệ
Đặng Trần, một chi họ tài năng xuất chúng, nhiều người đỗ đại khoa, làm
quan đến chức thượng thư trong các triều đình vua chúa xưa, có cả một vị
cương trực can gián nhà vua, phạm tội khi quân, bị tội lăng trì. Người trực
tiếp bồi đắp và chuyển giao số sách tàng trữ này cho Tự là cha Tự, ông
Đặng Trần Biểu, một nhà giáo uyên bác Hán học, sớm cách tân, theo cách
mạng và kháng chiến từ hồi mùa thu năm 1945. Tự bổ sung thêm vào khối
sách nọ những tác phẩm văn học hiện đại có giá trị, vào cái thời đồng lương
còm còn dư thừa chút ít cho nhu cầu hưởng thụ và phát triển nhân cách.
Trong mỗi cuốn sách có mặt ở đây, trên bìa lót dưới tít sách, cuốn nào cũng
được in một con dấu hình bầu dục, chính giữa có hai hàng chữ “Tùng Thiện
thư viện”, một chữ Việt, một chữ Hán. Quê gốc của chi họ này là huyện
Tùng Thiện, thuộc tỉnh S cũ. Ông đồ Biểu có hai con trai. Vợ ông mất sớm,
từ năm 1948. Tự là con trai thứ hai của ông. Từ ngày mồ côi mẹ. Tự ở với
cha, tức là theo cha thoát ly quê hương, đi công tác, cho đến năm 1960, đỗ
vào dại học. Khi Tự từ quân đội xuất ngũ về nghề dạy học thì cha anh đã
mất. Người anh của Tự, một cán bộ trung cấp trong ngành ngoại giao, một
tài năng, đạo đức vừa phải, một khôn ngoan lọc lõi hơn người, bảo Tự:
“Cha mất, để lại cho hai anh em mình hai thứ gia bảo, đó là căn nhà từ
đường năm gian và cái thư viện toàn sách quý. Anh có vợ con rồi, lại là con
cả, có bổn phận thờ cúng tổ tiên, cha mẹ, ông bà. Anh nhận cái từ đường.
Còn cậu, nhà giáo văn học, sách vở với cậu là công cụ tối cần. Có đúng
không?”. Tự gật dầu, thấy đúng, nhưng mỗi khi nhớ lại lại cười một mình.
Chuyện y hệt chuyện: Cây khế. Mà giồng chuyện cổ tích ấy thật. Mỗi quả
một cục vàng. Mỗi cuốn sách quý bây giờ giá bạc trăm bạc ngàn. Huống hồ
giá nào cho xứng cái mà cuốn sách chứa đựng, gợi mở. Một tư tưởng khai
sáng. Một kiến thức nền tảng. Một cách gọi tên sự vật. Một rung cảm thần
tiên. Một phút giây suy tưởng. Một mơ màng, một bâng khuâng, một lảng
bảng, một khoái cảm được biểu hiện năng lực người của mình. Tự biết ơn