khi biết Tự là thầy giáo. Gã đem sữa, đường cho anh: “Ăn đi! Tội gì để thủ
trưởng nó ăn không hết nó lại gửi về cho vợ con nó ở Hà Nội”. Tự hỏi: “Vợ
ông ấy là gì?” - “Cô giáo!”, gã đáp. Tự nói: “Thủ trưởng không xấu đâu”.
Gã gật đầu: “Ông này chỉ có hai tính xấu là sợ vợ và sợ cấp trên”. Hóa ra
cấp trên của ông chính là viên đại tá tự xưng là Đảng, là chính phủ. Hai
người trước cùng một cấp, một đơn vị. Vụt cái, người nọ được đề bạt. Đề
bạt mà không có một thành tích trội bật gì. Bạn cũ mà giờ thành nỗi khiếp
sợ mới. Tự nhận ngay ra cái khía cạnh tinh thần ấy của ông, ngay đêm hôm
sau. Ông thức cả đêm đánh vật với câu chữ để làm một bài thơ chúc thọ mẹ
viên đại tá cấp trên thọ tám mươi tuổi. Sáng hôm sau, ông đọc cho Tự nghe,
bảo Tự góp ý: “Mừng thợ thân mẫu thọ tám mươi. Đẹp như tùng bách mãi
xanh tươi”. Tự ậm ừ, rồi sửa chữa bài thơ, gần như làm lại hoàn loàn cho
ông, trong lúc óc lởn vởn một câu hỏi vì cái bí ẩn của nỗi sợ hãi giữa người
và người.
Đường ra trận mùa này đẹp lắm
Trường Sơn Đông nhớ Trường Sơn Tây
Viên trung tá răn đôi môi chúm huýt sáo, lại quay về phía sau với Tự,
nhay nháy mắt:
- Dẫu thế nào thì cuộc đời vẫn là rất đáng sống trứ, Tự! Đừng có bao giờ
chỉ nhìn thấy một mặt. Dẫu thế nào thì sự nghiệp của thế hệ ta vẫn vô cùng
vĩ đại. Tất nhiên thế hệ nào cũng có cái tật tự coi thời đại mình là quan
trọng. Nhưng, thời đại này quả thật là quan trọng, là vĩ đại. Và cùng với cái
vĩ đại, những cái xấu xa, thô kệch, nhiều khi cũng là tất ếu. Chiến tranh là
hoàn cảnh sống bất bình thường, thì những cái bất bình thường, thậm chí
phi lý là có thật, và có khi phải chấp nhận. Cho nên hãy vứt bỏ mọi bi kịch
cá nhân đi. Vui lên! Cheer up!
Ông nói như tâm sự với chính mình. Lại dùng cả tiếng Anh, chứng chỉ
về một học lực đã có từ thời cách mạng. Trán cao, gò mũi thanh, dáng điệu
