thế giới không thể nhìn thấy, sờ thấy mà chỉ có thể cảm thấy, luận đề “đời là
cơn điên loạn” thật chông chênh, khó có thể chấp nhận hoàn toàn. Thuật
hoang tưởng. Tự khủng hoảng tinh thần, ông Thống trầm uất, Cẩm bạo dục
(libidô), Thảnh ixtêri, những căn bệnh tâm thần khiến cho các thứ triết lí và
hành vi của họ trở nên đi cầu khỉ. Tôi điên, anh điên, chúng ta điên, xã hội
là nhà thương điên, nếu đúng vậy, theo tôi, xã hội không đủ tư cách để tồn
tại. Tất nhiên, trong một phạm vi hạn hẹp nào đó, trong thời điểm bình
thường, con người bình thường luôn luôn có khát vọng, chí ít cũng phải là
được sống bình thường trong các mối quan hệ xã hội, chẳng ai dại gì sống
dở điên dở khùng. Đó là chân lí của số đông mà mỗi quyển sách, theo tôi
bao giờ cũng nên hướng tới.
Đọc Đám cưới không có giấy giá thú tôi cứ day dứt mãi và băn khoăn tự
hỏi không biết cuộc đời sẽ đi về đâu, đi theo con đường thô thiển của Cẩm,
giáo điều của Dương, hay đi theo con đường bệnh hoạn của Thuật, hay đi
theo con đường duy mỹ của Tự? Sự gợi mở và định hướng của tác phẩm
dẫu sao còn mù mịt và dường như cái đẹp trong cuộc đời phải chăng đang
thoi thóp giữa những khuynh hướng hoặc là tàn nhẫn hoặc là giáo điều hoặc
là bế tắc như trong tác phẩm? Cái “chợ” trí thức thu nhỏ mà gớm guốc và
nhơ nhuốc đến thế thì hậu quả ra sao, nhất là một khi họ là nhà giáo, những
bản sao nhân cách và tư tưởng của họ là học sinh, sẽ có hình dạng như thế
nào? Và nếu cuốn sách này rơi vào tay học sinh họ sẽ nghĩ gì về bộ mặt
bệnh hoạn của người thầy? Cổ nhân nói: “Quá do bất cập”, sự thái quá (hay
sự nhập thần tới mức không thể điều khiển được ngòi bút?) thiết tưởng cũng
là điều cần phải bàn bạc thêm. Cũng do quá say với ngòi bút mà tác giả cứ
đay đi đay lại cái “thân phận mõ”. Tự, Thuật, Thống trước đây đã từng là
nạn nhân của cách đánh giá con người bằng nguồn gốc của người đó sinh
ra, cuối cùng chính tác giả lại sa vào bãi lầy đó qua việc khẳng định đã là
“mõ” bao giờ cũng vẫn là “mõ”. Đành rằng “Sơn hà, dị cải, bản tính nan
di”, nhưng các khái niệm tốt - xấu, có học - vô học, có văn hóa - vô văn hóa
không phải bao giờ cũng cố định, nó luôn di chuyển và giao hòa vào nhau.
Nếu như có anh “mõ” nào đó nhờ vào tài năng thực sự mà vươn lên tới
