Nói cho công bằng, thân phận nhà giáo ở nước ta, không phải chỉ bây
giờ, ai bắt nạt cũng được.
Khổ các anh chàng Tự, “yếu” đến nỗi có mỗi việc ăn nằm với vợ cũng
không xong, vì lạ, vì run, vì hết cả hồn. Ông tài thật.
Vậy đấy, hẳn một kho đạo lý, một tầng kiến thức trong đầu ông Thống,
thầy Thuật, đều trở nên bất lực, vô ích khốn nạn trước những mánh khóe
lươn lẹo của Cẩm hiệu trưởng, của Dương bí thư! Rõ là, kiến thức trong
đầu người trí thức không phải là vũ khí của họ. Một ngón tráo trở của lão
Cẩm, giáng ngã quị một lúc ba đồng nghiệp hơn hẳn gã về kiến thức và chỉ
kém có sự thớ lợ, ranh ma.
Bằng kinh nghiệm nghề văn của mình, ông đã hé cái xuất xứ ra đời của
mấy người đáng khiếp ấy, đoạt lấy quyền lực để hành sự tàn bạo đó là: do
sự sơ hở trong công tác đào tạo quản lý cán bộ của Đảng và Nhà nước ta.
Sự ấu trĩ ban đầu trong việc phân định giai cấp và bổ nhiệm người làm việc
của Nhà nước công nông non trẻ đã gieo tai hoạ không chỉ cho một thời,
một đời, một thế hệ. Ông cha ta đã nói rồi, “con chị nó đi, con dì nó đến”
mà. Nảy ra cái gã đồ tể Lại đã kinh, đến khi Lại bố chưa thất thế, đã sinh
Lại con gớm ghiếc.
Sự “đổi đời” từ thân mõ, kiếp đồ tể đoạt lấy quyền lực, núp dưới uy tín
của Đảng cộng sản và phá sự nghiệp của Đảng bằng chính sự ngu dốt của
mẻ ấy, quả là một thứ kết hôn không giá thú. Bởi lẽ, nếu biết rõ ngay rồi
bọn hắn là như thế, không bao giờ Đảng trao gươm vào tay cho chúng chặt
đầu trí thức - một vốn quý của Đảng.
Rồi, cả đến sự có mặt của Cẩm, của Dương trong nhà trường XHCN ở
cương vị lãnh đạo cao nhất, cũng là một cuộc hôn phối nhầm, không có
giấy chứng nhận từ gốc, từ lò đào tạo sư phạm ban đầu mà ra.
