trong yêu đương, vô trách nhiệm với gia đình, bạn bè, không dám đấu tranh
cho lẽ phải, tự bôi nhọ và phủ nhận cuộc đời anh bộ đội cao đẹp của mình...
Tiếp đến, tôi muốn bàn về một số nhân vật là cán bộ lãnh đạo Đảng, chỉ huy
công an, quân đội, cán bộ quản lý nhà trường v.v... được thể hiện trong Đám
cưới không có giấy giá thú.
Nói chung Ma Văn Kháng đã dựng những nhân vật này một cách sơ sài,
chỉ loáng thoáng một vài dòng, một vài trang giấy nhưng còn phiến diện.
Tôi cũng không đồng ý với một số nhà văn cho là trước đây nếu viết thế
thì không được còn hiện nay thì được (như Xuân Cang phát biểu trong hội
thảo). Tại sao bây giờ thì được? Theo tôi thì trước đây, hiện nay và mãi mãi
sau này, nhà văn đều có thể viết về những tiêu cực, những thói hư tật xấu
của một số cán bộ... một cách có lý có tình, hợp với lẽ phải, hợp với lô-gích
của tình hình thực tế, có tính thuyết phục trước công luận chính trực của
đông đảo người đọc; chứ không thể tùy tiện như trong Đám cưới không có
giấy giá thú. Xin đơn cử một vài thí dụ: Ma Văn Kháng đã dựng một Bí thư
thị ủy rất vô chính trị, đã lớn tiếng răn đe tục tĩu đông đảo học sinh và thầy
giáo ngay giữa buổi lễ long trọng khai giảng năm học của trường trung học
phổ thông vừa mới được thị xã xây dựng lên. Ma Văn Kháng cũng đã dựng
hình ảnh một cán bộ quân đội ngay giữa chiến trường ác liệt đã tự xưng với
chính những người lính thuộc quyền của mình: “Tao là Đảng, tao là chính
phủ. Tao cao nhất ở đây, hỏi nữa hay thôi..” (việc gì phải tự xưng như vậy
mới tỏ hết được quyền uy của mình??... Điều này chứng tỏ Ma Văn Kháng
chẳng hiểu quân đội gì cả. Ma Văn Kháng cũng đã dựng lên nhiều pha và
vụ việc khác khá giật gân nhưng cũng khá vô lý như: Pha đốt trường trung
học vừa mới xây dựng xong, rồi điều động công an đến vây quanh nơi hỏa
hoạn, không cho học sinh vào cứu chữa nhằm buộc tội giáo Tự, và thực tế
sau đó chỉ đưa anh ta đi bộ đội mà thôi? Rõ ràng đó chi là hành động dùng
đại bác để diệt một con ruồi! Pha chủ khảo lẻn vào buồng cất giữ bài thi
như tên ăn trộm để chữa điểm cho hàng loạtằm nâng tỉ lệ đỗ của trường từ
