vào các biện pháp trừng phạt lỗi thời là bắt sám hối và giảng giải về sự cứu
rỗi. Những cô bé được họ trông nom không suy sụp thì quy phục, trốn chạy
hay đi tu - họ không mở lòng với các xơ như những người bạn. Như trong
trường quân sự, bộ đồng phục tượng trưng cho các rào cản thứ bậc và ràng
buộc vốn luôn phân cách những người có uy quyền với con trẻ.
Ta có thể tóm tắt tất cả những điều nói trên lại bằng cách nói rằng nhà
trường trong thời này chủ yếu chú trọng vào những nội dung phi cá nhân.
Nam nữ được học tách riêng. Nền giáo huấn dồn trọng tâm vào nội dung tri
thức vốn không có nhiều ảnh hưởng đến đời sống cảm xúc của phần đông
bọn trẻ. Kỹ năng ăn nói lưu loát trước công chúng, giống như công dung
ngôn hạnh, cũng không mang tính cá nhân; đứa trẻ không được yêu cầu “cứ
là chính mình” - nhà trường cũng không có mục đích mô phỏng lại “thực tế
xã hội”. Các cô giáo, dù là chưa chồng hay đã làm mẹ, cũng không hiểu biết
đủ, ngay cả khi họ có thời gian và sức lực, để tích cực hỗ trợ quá trình hòa
nhập sở thích hay những mối quan hệ đồng lứa của trẻ vào xã hội. Trong
khi cha mẹ có thể cho phép thầy cô đẩy mạnh một số quy tắc đạo đức liên
quan trực tiếp đến học đường, ví dụ như ăn mặc giản dị và trung thực trong
thi cử, và rèn luyện một số phép tắc xử sự ảnh hưởng cụ thể đến việc tiến
thân trong xã hội, thì họ lại hầu như không cho phép thầy cô can thiệp vào
các hoạt động vui chơi của trẻ, cho dù đó là nhằm tránh kỳ thị về sắc tộc
hay về kinh tế. Thầy cô có phận sự giám sát trẻ tiếp thu hết một chương
trình học, chứ không phải để chúng nảy sinh hứng thú với bài học hay hiểu
được cách hợp tác nhóm. Ngày nay, trước khi quyết định việc nhận học
sinh, các trường học tân tiến thường cho đứa trẻ học thử trong một nhóm
đồng lứa rồi xem đứa trẻ thích nghi ra sao với các bạn mới, phương pháp
này trước đây người ta khó có thể hình dung ra nổi.
Bất chấp khoảng cách xã hội giữa thầy và trò, việc nhà trường chú trọng
vào khả năng trí tuệ là vô cùng quan trọng trong sự hình thành tính cách nội
tại định hướng. Điều đó khẳng định với đứa trẻ rằng người ta chỉ coi trọng
những gì mà nó đạt được, chứ không quan tâm nụ cười của nó trông dễ
thương hay thái độ của nó có vẻ hợp tác. Dù ngày nay ta có lý khi nghi ngờ
