Con người có xác tín chưa biến mất; lúc này họ rất quan trọng, chính vì
họ khá hiếm hoi. Và họ có vẻ là hiếm hoi nhất trong số thanh niên trưởng
thành. Khi chúng tôi xem kỹ tư liệu phỏng vấn để lựa ra các ví dụ cho
Những bộ mặt trong đám đông, có rất ít người trả lời ở độ tuổi dưới 30 ta
không đặt được dưới tiêu đề “Biến thể của Ngoại tại Định hướng” một cách
hoàn toàn xác đáng; bất cứ cái gì khác nữa cũng có thể đúng khi nói về họ,
vì họ có đủ tính uyển chuyển cho điều đó. Một phân tích về các cuộc phỏng
vấn gần 200 sinh viên năm cuối đại học và cao đẳng sau này, dù ít đi sâu
hơn nhiều, đã đem lại bức tranh còn rõ ràng hơn về tính dễ bảo và phục
tùng.
Liệu từ đó có thể suy ra rằng tính cách xã hội đặc thù của giai cấp trung
lưu lớp trên ở Mỹ mà chúng tôi gọi là ngoại tại định hướng cũng là tính
cách xã hội của thanh niên nói chung ở nơi khác trên thế giới - những người
có cái mà Daniel Lerner nhắc đến (trong The Passing of Traditional Society
[Cái chết của xã hội truyền thống]) là “tính nhạy cảm di động”? Đã đành
những khác biệt văn hóa rất lớn vẫn còn dai dẳng, nhưng từ các quan sát và
nghiên cứu thực hiện ở nhiều nước thì dường như sinh viên khắp nơi giờ
đây bắt đầu giống nhau ở vẻ ngoài cơ bản cũng như các mốt nhất thời hời
hợt, bởi vậy, bất chấp nhiều phân cách, các sinh viên này giống nhau hơn là
bất kỳ ai trong họ giống cha hay mẹ mình. Họ giống nhau, như chúng tôi đã
gợi ý, ở tính uyển chuyển, sự phụ thuộc vào tình huống, vào hoàn cảnh, vào
các định chế. Quả thực, sự tương tự ở họ đã gây chú ý cho nhiều người
quan sát, buộc người quan sát phải nói rằng cả thế giới đang trở nên “Mỹ
hóa”.
Nhưng không nên phóng đại sự tương đồng. Dù hay dù dở thì các kiểu
cộng hưởng, lo âu và nhạy cảm cụ thể vốn tiêu biểu cho nhiều người Mỹ có
ăn học đầy đủ hiếm khi thấy ở những nước còn đang bận xóa bỏ các rào cản
đẳng cấp và chịu đựng những dằn vặt về sự dư dật. Mối bận tâm hiện nay ở
đất nước này về mục đích quốc gia sẽ không thể thấy ở những nước có mục
tiêu là chia sẻ (hay lật đổ) năng lực của [người Mỹ] chúng ta. Và dĩ nhiên
còn nhiều sự khác biệt nữa, nơi màu da và tính cách địa phương ảnh hưởng
