loại năng lực tiềm tàng đặc biệt của con người đã truyền vào các nét tính
cách”.
Do vậy, mối liên hệ giữa tính cách và xã hội - chắc chắn không phải là
thứ duy nhất, nhưng là một trong những thứ có ý nghĩa nhất, và là cái mà
tôi chọn để nhấn mạnh trong thảo luận này - nằm trong cách thức mà xã hội
bảo đảm một mức độ tuân thủ nào đó từ những cá nhân hình thành nên xã
hội. Trong mỗi xã hội, một phương thức bảo đảm tính tuân thủ như vậy
được cài sẵn vào trong đứa trẻ, rồi được khuyến khích hoặc bị ngăn trở
trong kinh nghiệm trưởng thành về sau. (Xem ra không có xã hội nào đủ
sức thấy trước để bảo đảm rằng phương thức tuân thủ mà nó đã cài sâu vào
[tâm trí cá nhân] sẽ làm hài lòng những cá nhân phải chịu phương thức ấy ở
mọi giai đoạn của cuộc đời). Tôi sẽ dùng thuật ngữ “phương thức tuân thủ”
và thuật ngữ “tính cách xã hội” thay thế cho nhau - mặc dù, đương nhiên,
tính tuân thủ không phải là toàn bộ tính cách xã hội: “phương thức sáng
tạo” cũng là một phần của tính cách xã hội. Tuy nhiên, tuy xã hội và cá
nhân có thể sống tốt - dù một cách khá buồn tẻ - nếu không có tính sáng tạo,
song không đời nào họ có thể sống mà thiếu một phương thức tuân thủ nào
đó, dù cho ấy là một phương thức tuân thủ nổi loạn.
Trong cuốn sách này tôi quan tâm đến hai cuộc cách mạng và mối tương
quan của chúng với “phương thức tuân thủ” hay “tính cách xã hội” của
người phương Tây từ thời Trung đại. Cuộc cách mạng đầu trong hai cuộc
cách mạng từ 400 năm qua đã cắt đứt chúng ta khá dứt khoát khỏi các lối
sống truyền thống được định hướng theo gia đình và thị tộc mà nhân loại đã
quen thuộc trong suốt hầu hết lịch sử; cuộc cách mạng này bao gồm thời
Phục hưng, giai đoạn Cải cách tôn giáo và Phản Cải cách tôn giáo, Cách
mạng công nghiệp, và những cuộc cách mạng chính trị ở các thế kỷ 17, 18
và 19. Cuộc cách mạng này, dĩ nhiên, vẫn đang diễn ra, nhưng ở các nước
tiên tiến nhất trên thế giới, đặc biệt là ở Hoa Kỳ, nó đang nhường đường
cho một kiểu cách mạng khác - một loạt phát triển xã hội gắn liền với bước
chuyển dịch từ thời đại sản xuất sang thời đại tiêu thụ.
