Cuộc cách mạng đầu chúng ta đã hiểu khá rõ; dưới nhiều tên gọi khác
nhau, nó nằm trong sách vở và trong hệ thuật ngữ của chúng ta; cuốn sách
này không có gì mới để góp phần mô tả nó, song có lẽ lại đóng góp chút gì
đấy để đánh giá nó. Cuộc cách mạng thứ hai, chỉ mới mở màn, đã làm nhiều
nhà quan sát ngày nay quan tâm, kể cả các nhà khoa học xã hội, triết gia và
nhà báo. Sự mô tả và đánh giá về nó vẫn còn gây nhiều tranh cãi; thật ra,
nhiều người vẫn còn bận tâm đến tập hợp các cuộc cách mạng đầu nên vẫn
chưa nghĩ ra các phạm trù để bàn luận về tập hợp cách mạng thứ hai. Trong
sách này tôi sẽ cố làm rõ sự tương phản giữa một mặt là các điều kiện và
tính cách trong các giai tầng xã hội ngày nay đang chịu tác động nhiều nhất
từ cuộc cách mạng thứ hai, và mặt khác là các điều kiện và tính cách ở các
giai tầng tương tự trong cuộc cách mạng trước; theo cái nhìn này, những
điều được đề cập vắn tắt về các xã hội truyền thống và phong kiến bị cuộc
cách mạng thứ nhất lật đổ chỉ có tính chất làm nền cho các chuyển dịch về
sau.
Một trong những phạm trù mà tôi dùng được rút ra từ nhân khẩu học, là
khoa học bàn đến các vấn đề tỷ lệ sinh và tỷ lệ chết, với dân số tuyệt đối và
dân số tương đối trong một xã hội, và sự phân bố dân cư ấy theo tuổi tác,
giới tính và những tham số khác, vì tôi thử tìm cách kết nối một số phát
triển xã hội và tính cách học, như nhân và quả, với một số thay đổi dân số
trong xã hội phương Tây từ thời Trung đại.
Mặc dù không có số liệu đáng tin cậy cho các thế kỷ trước, nhưng xem
ra có cơ sở chắc chắn để nói rằng trong giai đoạn này đường đồ thị tăng dân
số ở các nước phương Tây đã cho thấy một kiểu chữ S đặc thù (khi các
nước khác bị hút gần hơn vào mạng lưới văn minh Tây phương, dân cư của
họ cũng thể hiện xu hướng phát triển theo kiểu đồ thị chữ S này). Nét ngang
dưới của chữ S tượng trưng cho tình trạng khi mà tổng dân số không tăng
hay tăng rất chậm, vì số người ra đời xấp xỉ bằng số người chết đi, và cả hai
con số đều rất cao. Trong các xã hội thuộc kiểu này, một tỷ lệ lớn dân cư là
thanh niên, tuổi thọ trung bình thấp, và tốc độ thay thế các thế hệ cực kỳ
nhanh. Các xã hội như vậy được cho là đang trong giai đoạn “tiềm năng
