Cụm từ “tăng dân số chuyển tiếp” của Notestein là một cách nói làm nhẹ
nhàng vấn đề đi. “Chuyển tiếp” rất có thể là khốc liệt, làm gián đoạn những
cách thức tồn tại đã ổn định trong các xã hội nơi kiểu truyền thống định
hướng đã là phương thức chính bảo đảm tính tuân thủ. Sự mất cân đối giữa
số người sinh ra và số người chết đi gây áp lực cho tập quán của xã hội.
Một danh sách mới các cấu trúc tính cách sẽ trở nên cần thiết hoặc sẽ tìm
thấy cơ hội cho mình khi đương đầu với những đổi thay nhanh chóng - và
nhu cầu phải có thêm nhiều thay đổi nữa - trong tổ chức xã hội.
Định nghĩa về kiểu nội tại định hướng. Trong lịch sử phương Tây, xã hội
đã xuất hiện cùng với thời Phục hưng và Cải cách Tôn giáo, mà mãi giờ đây
mới đang biến mất, sẽ giúp làm sáng tỏ kiểu xã hội trong đó kiểu nội tại
định hướng là phương thức chính để bảo đảm sự tuân thủ. Một xã hội như
vậy có đặc điểm là tính di động cá nhân tăng, sự tích lũy tư bản nhanh
chóng (đi cùng với những chuyển đổi công nghệ khốc liệt), và sự bành
trướng gần như liên tục: bành trướng tập trung trong sản xuất hàng hóa và
sản sinh con người, bành trướng mở rộng trong thám hiểm, chiếm hữu
thuộc địa và chủ nghĩa đế quốc. Nhiều lựa chọn hơn mà xã hội này trao cho
- và nhiều sáng kiến hơn mà xã hội này đòi hỏi để đương đầu với các vấn đề
mới lạ - được xử lý bởi các kiểu tính cách có khả năng xoay xở sống hòa
hợp [theo tập thể] mà không chịu sự định hướng hiển nhiên và khắt khe của
truyền thống. Đây là các kiểu nội tại định hướng.
Khái niệm nội tại định hướng nhằm bao quát một phạm vi rất rộng kiểu
dạng. Do vậy, mặc dù khái niệm này là thiết yếu để nghiên cứu một số vấn
đề giúp phân biệt giữa các nước Tin Lành với các nước Công giáo cùng các
kiểu tính cách của họ, giữa các tác động của Cải cách Tôn giáo với các tác
động của Phục hưng, giữa luân lý Thanh giáo ở Bắc và Tây Âu với luân lý
có phần hưởng thụ hơn ở Đông và Nam Âu, mặc dù tất cả những thứ này
đều là những khác biệt có cơ sở và đối với một số mục đích nhất định, nó
có tầm quan trọng, nhưng vì nghiên cứu này tập trung vào sự phát triển của
các phương thức tuân thủ nên ta có thể bỏ qua. Điều này cho phép gộp các
đối tượng lẽ ra là khác biệt này lại vì chúng có một thứ chung: nguồn dẫn
