The Waning of the Middle Ages (Sự suy tàn của thời Trung đại) của
Huizinga đem lại một bức tranh về nỗi thống khổ và tình trạng nhiễu
nhương, cuộc đối chọi giữa các giá trị, từ đó những hình thái mới dần dần
xuất hiện. Đến cuối thời Trung đại thì con người đã buộc phải sống trong
hoàn cảnh nhận thức mới. Khi sự tự thức và tính cá thể của họ phát triển, họ
phải tự tập sao cho sống được giữa đời theo những cách mới mẻ. Họ vẫn
còn phải làm điều đó.
CHỚM GIẢM DÂN SỐ: KIỂU NGOẠI TẠI ĐỊNH HƯỚNG
Vấn đề phát sinh tại các xã hội trong giai đoạn tăng dân số chuyển tiếp là
việc đạt đến một mức độ mà các nguồn lực trở nên đủ dồi dào hay được sử
dụng đủ hiệu quả để có thể tích lũy tư bản nhanh chóng. Phải đạt được sự
tích lũy nhanh chóng này ngay cả khi sản phẩm xã hội được sử dụng ở nhịp
độ nhanh hơn để nuôi sống dân cư ngày càng tăng và đáp ứng các nhu cầu
của người tiêu dùng đi liền với lối sống đã chọn. Với hầu hết các nước, trừ
trường hợp có thể nhập khẩu tư bản và kỹ thuật từ các nước khác vẫn còn ở
trong những giai đoạn sau trên đường đồ thị dân số, mọi nỗ lực tăng thêm
các nguồn lực quốc gia với nhịp độ nhanh chóng trên thực tế sẽ gây thiệt
hại cho mức sống hiện tại. Chúng ta đã thấy điều này xảy ra ở Liên Xô vốn
giờ đây đang trong giai đoạn tăng dân số chuyển tiếp. Với Tây Âu thì giai
đoạn chuyển tiếp này kéo dài lê thê và đau đớn. Với Mỹ, Canada và Úc -
cùng lúc vừa thụ hưởng các kỹ thuật châu Âu vừa thụ hưởng các nguồn tài
nguyên trong nước - thì bước chuyển tiếp lại chóng vánh và khá nhẹ nhàng.
Người bị truyền thống định hướng, như đã bàn, hầu như không nghĩ
mình là một cá thể. Còn họa hoằn hơn nữa chuyện anh ta chợt nghĩ rằng
mình có thể tự tạo nên định mệnh của mình theo nghĩa mục tiêu cá nhân,
mục tiêu cả đời, hoặc nghĩ rằng định mệnh của con cháu anh ta có thể tách
biệt với định mệnh của nhóm gia đình. Trong tâm lý, anh ta không tách rời
đủ xa khỏi chính anh ta (hay vì vậy, cũng không đủ gần với chính anh ta),
gia đình anh ta, hay nhóm anh ta, để có thể nghĩ kiểu ấy. Tuy nhiên, trong
giai đoạn tăng dân số chuyển tiếp, những người thuộc tính cách nội tại định
hướng lại có được cảm giác mình làm chủ đời mình và thấy con cái họ cũng
