Những loại hình “thuần túy” không tồn tại. Không ai chỉ có một chức
năng, một thái độ và không có gì khác nữa. Chúng ta đều là một tạo vật hỗn
hợp. Với một số người, dễ tìm ra chức năng và thái độ nào chi phối, trong
khi với những người khác, điều này hầu như không thể. Về điểm này, Jung
thoải mái thừa nhận: “Thường rất khó để tìm hiểu xem một người thuộc loại
này hay loại kia, nhất là khi liên quan đến bản thân”. Về các loại thái độ,
ông nói: “Mọi người sở hữu cả hai cơ chế hướng ngoại và hướng nội, và chỉ
có sự vượt trội tương đối của cái này hay cái kia mới quyết định loại. Do
vậy, để bức tranh có được sự nổi bật cần thiết, người ta sẽ phải sửa đi sửa lại
khá tốn công, và điều này rốt cục sẽ dẫn tới một miêu tả không đúng, ít
nhiều mang tính lừa dối” (Toàn tập VI, đoạn 4).
Trên thực tế, khía cạnh có được sự chấp thuận rộng rãi nhất trong loại
hình học của Jung là sự phân biệt của ông giữa thái độ hướng nội và hướng
ngoại. Ngay giáo sư Hans Eysend của Đại học London, người từng chống
đối mọi hình thức phân tích, cũng xác nhận sự tồn tại của một trục hướng
ngoại - hướng nội trong nhân cách con người, và kết luận này của ông dựa
trên sử dụng những kỹ thuật định lượng được kiểm soát kỹ lưỡng nhất. Tuy
vậy, những nỗ lực nhằm xác thực bốn loại chức năng của Jung trên cơ sở
thực nghiệm đã không mấy thành công.
Jung lập luận rằng loại hình tâm lý của một người được quyết định bởi
di truyền cũng nhiều như bởi các nhân tố môi trường, và có vẻ cả thái độ
hướng ngoại lẫn hướng nội đều có tính chất thích ứng sinh học. Vị thế trội
hơn hẳn của chúng ta trên hành tinh này một mặt là kết quả trực tiếp của
năng lực thích ứng với những điều kiện môi trường thay đổi, mặt khác là
năng lực suy ngẫm về những cách đối mặt có hiệu quả với chúng. Trong một
loài phức tạp như Homo sapiens - loài người khôn ngoan, việc một số cá
nhân có thiên hướng di truyền hướng ngoại trong khi số khác hướng nội
cũng là điều hợp lý.
Cả thái độ hướng ngoại lẫn hướng nội đều cần thiết cho sự phát triển
lành mạnh, và tất cả chúng ta dao động ở một mức độ nào đó giữa hai định
