thấy chỉ bằng cách dùng ý thức để hiện thực hóa thế giới bên trong, mối
quan hệ với thực tại bên ngoài mới đạt được. “Mối quan hệ với Ngã đồng
thời là mối quan hệ với đồng loại, và không ai có thể hình thành quan hệ với
đồng loại nếu không thiết lập được quan hệ với bản thân” (Toàn tập XVI,
đoạn 445). Ông tuyên bố sự cá thể hóa có hai khía cạnh chủ yếu: “Đầu tiên,
nó là một quá trình hòa hợp bên trong và thuộc về chủ quan; thứ hai, nó là
một quá trình của mối quan hệ khách quan cũng không kém phần cần thiết”
(Toàn tập XVI, đoạn 448). “Bạn không thể cá thể hóa trên đỉnh Everest”,
ông nói (Hannah, Jung: Cuộc đời và sự nghiệp, trang 290). Cá thể hóa
không làm người ta khép lại trước thế giới, mà gom thế giới về mình (Toàn
tập VIII, đoạn 432).
Khi cuối cùng cũng khám phá bản thân trong sự an toàn mà trước đó
ông không có ở môi trường tuổi thơ, “sự chắc chắn bên trong” này khiến
ông có thể đi con đường riêng, độc lập khỏi Freud và những nhà tâm lý học
hàn lâm, và giống như một người hướng nội nhìn xa trông rộng khác là
William Blake
, ông đã sống trong mối quan hệ bù đắp với thời đại của
ông. Nếu Freud tán thành nguyên lý nhân quả và thuyết tất định về tâm thần,
tập trung vào tâm lý bệnh học thời thơ ấu, xem thường tôn giáo như một
ham muốn của trẻ con muốn có sự bảo vệ của cha mẹ, Jung lại phản đối
bằng cách ủng hộ một quan điểm cứu cánh luận, chủ trương tự do ý chí, mở
rộng tiến trình phát triển vượt khỏi thời thơ ấu sang toàn bộ thời gian của
cuộc đời, đề xướng rằng bệnh tâm thần tự nó là một hình thức trưởng thành,
và nhìn nhận tôn giáo như sự đáp ứng một nhu cầu căn bản của con người.
Các nhà tâm lý học hàn lâm cũng khiến ông rơi vào một vị thế bù đắp.
Trong phần lớn thời gian của cuộc đời ông, tâm lý học trong trường đại học
bị chi phối bởi thuyết hành vi, với sự nhấn mạnh giáo điều vào việc khảo sát
nghiêm ngặt những phản ứng hành vi có thể định lượng được trước những
tác nhân kích thích bên ngoài, cấm đoán tâm thần và những kỹ thuật quan
sát nội tâm khỏi phòng thí nghiệm tâm lý học, và phủ nhận ảnh hưởng của
những cấu trúc bẩm sinh lên hành vi. Jung, ngược lại, đã nhấn mạnh tầm
