với người mẹ. Ở thời điểm này, sự hiện diện của người cha có thể là điều
chủ chốt, cho phép bé trai chuyển từ một quan niệm về bản thân dựa trên
nhân dạng người mẹ sang dựa trên sự đồng nhất với người cha. Đối với bé
gái, sự hiện diện của người cha cũng không kém phần quan trọng, vì điều
này tăng cường cảm giác là người nữ của nó trong sự tương phản với những
“khác biệt” cốt lõi của người nam, do vậy có tác động sâu xa đến cách bé gái
trải nghiệm nữ tính của mình trong mối quan hệ với nam giới.
Trong thần thoại, buổi sơ khai của ý thức được tượng trưng bởi sự phân
chia cha mẹ của thế gian thành Cha trời và Mẹ đất, và sự hình thành của ánh
sáng từ bóng tối. Ban đầu, trời áp sát mặt đất, cha mẹ của thế gian ở bên
nhau cho đến khi một nhân vật chính xen vào giữa, đẩy một cú thật mạnh
đến nỗi trời bay lên cao và ở yên trên đó. Tiếp theo sự kiện trọng yếu này là
ánh sáng xuất hiện - biểu tượng cho ý thức và “sự khai sáng”.
Trong quá trình mối quan hệ cha/mẹ-con chín chắn dần trong bối cảnh
gia đình truyền thống, đứa trẻ ngày càng nhận thức rằng tình yêu của cha
khác với tình yêu của mẹ: tình yêu của cha là tình yêu tùy thuộc (nghĩa là
dựa trên điều kiện đứa trẻ chấp nhận những giá trị, chuẩn mực và cung cách
ứng xử nhất định), trong khi tình yêu của người mẹ là vô điều kiện (nghĩa là
chỉ cần đứa con hiện diện là đủ). Sự phân biệt này tương đồng với những
khác biệt về hiện tượng học giữa cổ mẫu người cha và cổ mẫu người mẹ như
được miêu tả trong thần thoại, tôn giáo và chuyện cổ tích. Trong khi diễn đạt
phổ quát về cổ mẫu mẹ là Mẹ tự nhiên, Nữ thần sinh sản, Dạ con của cuộc
sống, Người phân phát thực phẩm, cổ mẫu cha lại được nhân cách hóa thành
Người cai trị, Người thông thái, Vua, Người ban luật. Thiên tư phong phú
của người mẹ là Eros, gốc gác của tình yêu, sự gần gũi, sự gắn kết. Trong
khi đó, người cha là hiện thân sống động của Logos, gốc gác của lý lẽ, phán
xét và phân biệt. Lời người cha là luật. Jung viết:
Cổ mẫu “người mẹ” là cổ mẫu gần gũi nhất với đứa trẻ. Nhưng với sự phát triển của ý thức,
người cha cũng đi vào nhãn trường của nó, và kích hoạt một cổ mẫu mà trong nhiều phương
