cách về nghệ thuật - chẳng hạn, hình ảnh một vị thánh nên có tính chất
thiêng liêng. Điều này cũng có nghĩa là một hình thức về sự khiêm nhường
đòi hỏi những hình tượng khỏa thân được điêu khắc hoặc vẽ ra được che
phủ cơ quan sinh dục - sau khi tác phẩm được hoàn tất. (5) Phạm trù thứ
năm của Vasari là Maniera (Phong thái hay Phong cách), quy chiếu hoặc
về phong cách cá nhân của nghệ sĩ hoặc về phong cách của một trường phái
gồm nhiều nghệ sĩ. Những tiêu chí này vẫn rất thịnh hành ngày nay trong
sự quan tâm tiếp tục đến vào chủ nghĩa tự nhiên của nghệ thuật cổ điển như
được khúc xạ qua thời Phục hưng và xa hơn nữa.
Phương pháp của Vasari viết về lịch sử nghệ thuật vẫn còn đặt tiêu
điểm trên tự thân các tác phẩm và dựa vào quan sát cặn kẽ chi tiết cuộc đời
của nghệ sĩ. Tôi nghĩ rằng, điều hữu ích ở đây là so sánh thảo luận của
Vasari về một tác phẩm nào đó với thảo luận của một sử gia nghệ thuật
khác. Ernst Gombrich là một trong những nhà văn hóa sử được biết đến
nhiều nhất của thế kỉ 20. Tác phẩm của ông tập trung chủ yếu vào thời
Phục hưng, và ông đã muốn khảo sát những tác phẩm thuộc văn hóa (hoặc
nghệ thuật) ‘cao cấp’ (‘high’ culture/ art) như bằng chứng về khí hậu trí tuệ
rộng lớn hơn của thời đại. Gombrich cũng chú tâm tới khoa nhân loại học
và phân tâm học như những phương cách tìm kiếm ý nghĩa về văn hóa của
nghệ thuật. Như một học giả về thời Phục hưng, Gombrich đã bị cáo buộc
là vướng vào chủ nghĩa bảo thủ và nhìn nhận lịch sử nghệ thuật theo quy
điển. Nhưng tác phẩm của ông còn bao trùm cả khoa tâm lí học nghệ thuật,
sử dụng cả những tranh biếm họa và quảng cáo làm bằng chứng. Dù là
đang thảo luận về nghệ thuật cao cấp hay về văn hóa đại chúng, nhận thức
của Gombrich đối với những chức năng thay đổi của các hình tượng cùng
với bối cảnh xã hội và văn hóa của chúng thấm nhuần sự phân tích các tầng
nghĩa và những sắc thái tinh tế, đến mức khó có thể xem ông như một
người theo chủ nghĩa truyền thống. Nói như vậy, tôi phải bày tỏ ý kiến
phản đối của tôi với cuốn sách bán chạy nhất Gombrich là Câu chuyện
nghệ thuật (The Story of Art), xuất bản lần đầu năm 1950 và nay vẫn còn
lưu hành. Cuốn sách này thiết lập một sự phát triển tuyến tính của nghệ
