DẪN LUẬN VỀ NIETZSCHE - Trang 121

một cuộc tấn công khác không kém phần kích động, và người ta chấp nhận
nó, đoạn văn đáng nhớ về một chủ để hoàn toàn khác. Kiểu phi hệ thống
như vậy, không có gì bất ngờ với một tâm trí phong phú như của Nietzsche,
vì vậy dễ dàng đáp ứng với kinh nghiệm của ông và của người khác với ấn
tượng rằng ông đang bùng nổ những ý tưởng tuyệt vời hơn hầu hết các nhà
triết học nào khác, đặc biệt là nếu theo sát cái tiêu chuẩn mà Nietzsche
thường giữ vững qua nhiều trang cho đến kết thúc. Sự tuôn trào hùng biện
kết hợp với ý nghĩa sâu sắc đến mức bạn cảm thấy phải đọc những cuốn
sách khác của ông, đặc biệt là ở thời kỳ giữa. Sau khi đã đọc xong, bạn sẽ
cảm thấy xấu hổ vì thiếu khả năng tiếp thu và ghi nhớ. Đó là một quá trình
không bao giờ kết thúc, và bạn phải biết ơn rất nhiều về điều đó. Nhưng dù
vậy cũng không nên tôn vinh nó như một sự từ chối về nguyên tắc tính hệ
thống khi nó chỉ đơn giản là những gì đến với ông một cách tự nhiên nhất -
so sánh bất kỳ đoạn nào trong Những suy ngẫm không đúng thời (Untimely
Meditations) với Con người, quá đỗi con người (Human, All Too Human),
bạn sẽ thấy sự cải thiện to lớn ngay sau khi ông từ bỏ nỗ lực viết thứ văn
xuôi trùng điệp liên tục suốt chiều dài của một tiểu luận, chưa nói là cả một
cuốn sách. Dù thế nào đi nữa thì đó là một chiến lược phòng thủ. Vậy làm
thế nào để đối phó với nó, câu hỏi mà như tôi được biết, vẫn chưa được trả
lời một cách thuyết phục. Hãy đọc bất kỳ cuốn sách hay bài viết nào về
ông, và để ý đến việc người ta luôn tập trung vào một số ít những nhận xét
của ông, mặc dù ông có vô số các nhận xét có ý nghĩa sâu sắc. Một cách rất
đặc trưng - và điều đó dĩ nhiên áp dụng cho cả cuốn Dẫn luận này - những
đoạn có thể thảo luận được chọn ra để xử lý, có lẽ là những đoạn hợp thời
trang tư tưởng. Nietzsche muốn chúng ta kết hợp những cách ngôn của ông
vào cuộc sống của chúng ta, nhưng cũng muốn chúng ta tiếp cận ông với
thái độ hoài nghi không khoan nhượng. Thực sự để sống theo một trong
những cách ngôn sâu sắc của ông sẽ lấy đi rất nhiều mảnh đời sống của
chúng ta - làm sao chúng ta có thể làm điều đó mà vẫn giữ khoảng cách mà
thái độ hoài nghi yêu cầu? Rõ ràng không thể. Và trong thực tế, bất cứ ai
viết như Nietzsche đã viết đều đòi hỏi rất nhiều sự tin tưởng từ độc giả, cho
dù dường như chẳng yêu cầu gì chuyện đó.