23
TẬP 6: DANH NHÂN CÁCH MẠNG VIỆT NAM
máu nóng phục thù sôi lên sùng sục. Tôi nghĩ đảng Cách mạng Trung
Hoa thành công, thì chính phủ bây giờ không phải chính phủ thối nát
như trước; nước Trung Hoa tất nhiên hùng cường không kém gì Nhật
Bản, nếu hai nước Trung - Nhật đều dốc toàn lực lượng để tiêu diệt bọn
xâm lược Âu châu, thì không những Việt Nam ta mà cả Ấn Độ, Phi Luật
Tân cũng đồng thời độc lập... Từ sau khi sang Nhật được nghiên cứu
nguyên nhân cách mạng nước ngoài và chính thể các nước thì tôi rất say
sưa với lý luận của Lư Thoa (Rousseau)...”. Rõ ràng do ảnh hưởng từ
thắng lợi của cách mạng tư sản Trung Quốc năm 1911 và được tiếp thu
lý luận từ các cuốn Dân ước luận của Rousseau và Vạn pháp tinh lý của
Mạnh Đức Tư Cưu (Montesquieu)... - nên cụ Phan cùng các đồng chí đã
quyết định cải tổ Hội Duy tân thành Việt Nam Quang phục Hội vào đầu
tháng 2/1912 với mục đích: “Đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục nước Việt
Nam, thành lập nước Cộng hòa Dân chủ Việt Nam”. Ít ai biết rằng, việc
thành lập Hội được tổ chức tại từ đường nhà lão tướng Lưu Vĩnh Phúc
ở Sa Hà (Quảng Châu). Bốn mươi năm trước, Lưu tướng quân là người
chỉ huy quân Cờ Đen, từng sát cánh với quân đội triều đình nhà Nguyễn
đánh Pháp, dấu ấn lớn nhất là đã góp công giết Francis Garnier ngày
21/12/1873 tại khu Cầu Giấy.
Việt Nam Quang phục Hội được thành lập, Cường Để làm Hội
trưởng, Phan Bội Châu làm Tổng lý. Hội đã tổ chức một lực lượng vũ
trang mang tên Quang phục binh và đặt ra Quốc kỳ (nền vàng, một
chuỗi 5 ngôi sao đỏ) và Quân kỳ (nền đỏ, sao trắng). Cụ Phan giải thích:
“Vàng là để biểu hiện giống người nước ta, đỏ là biểu hiện nước ta ở
phương Nam thuộc về hỏa, hỏa là sắc đỏ; sắc trắng thuộc về kim, chủ
việc sát phạt cho nên dùng làm sao của quân kỳ”. Ngoài ra, Hội cũng
phát hành Quân dụng phiếu loại 5 đồng, 10 đồng, 20 đồng, 50 đồng và
100 đồng lưu hành ở trong nước và Quảng Châu, được in rất tinh xảo,
không kém gì giấy bạc Trung Hoa lúc bấy giờ. Trên Quân dụng phiếu
có chữ ký của Phan Bội Châu và Hoàng Trọng Mậu. Đặc biệt cụ Phan
còn viết thêm bằng chữ Hán và chữ Quốc ngữ, ký tên Phan Sào Nam,
những dòng như sau: “Phiếu này do lâm thời quân chính phủ của Việt
Nam Quang phục phát hành, để đổi lấy thực ngân theo số tiền đã ghi
trong phiếu, đợi sau này chính phủ dân quốc chính thức thành lập, sẽ
