46
BỘ SÁCH KỂ CHUYỆN DANH NHÂN VIỆT NAM
khạc đạn rực trời, bắn không thương tiếc. Có đến 19 người chết tại chỗ.
Rạng sáng, chúng nhanh chóng tỏa quân đi bắt hết những ai mặc quần
đen áo trắng -mà chúng tình nghi là người của “hội kín”. Tòa án lại xử
vụ Phan Xích Long một lần nữa. Ngày 22/2/1916 có 38 người bị xử tử
tại Đồng Tập Trận
(1)
- đứng đầu danh sách là Phan Xích Long!
Cuộc khởi nghĩa thất bại của Phan Xích Long với những màu sắc tôn
giáo, thậm chí còn nặng về mê tín bùa phép “Nhưng danh thơm còn
mãi trong trí óc những người yêu nước”. Chúng ta hoàn toàn đồng ý
với nhận định này của học giả Vương Hồng Sển. Hiện nay, tại TP. Hồ
Chí Minh có con đường được vinh dự mang tên Phan Xích Long.
(1)
Đồng Tập Trận: Vốn là nơi luyện tập và diễu binh của quân đội nhà Nguyễn đầu thế kỷ
XIX - nay thuộc khu vực hai bên đường 3 tháng 2 và Điện Biên Phủ (Q.3 và Q.10). Trong Gia
Định phú (khuyết danh) có miêu tả:
Đồng Tập Trận rộng cả ngàn, coi xấp xỉ bằng Thái nguyên dã,
Mô Súng đắp cao trật gót, nhắm xăm xi dường vọng vân đài.
