55
TẬP 6: DANH NHÂN CÁCH MẠNG VIỆT NAM
dùng bùa phép khi xông trận, ta thấy sau này, năm 1913, khi lãnh tụ
Phan Xích Long tổ chức cuộc khởi nghĩa tại Sài Gòn cũng thực hiện tương
tự. Điều này cho thấy, khi đối đầu với vũ khí hiện đại của phương Tây,
những người yêu nước Việt Nam đầu thế kỷ XX ngoài bầu nhiệt huyết
còn tin vào sự phù hộ của thần thánh! Nhưng súng đạn bất chấp bùa
phép. Nghe tin có cuộc bạo loạn, công sứ Phú Yên cho quân dàn hàng
ngang nã đạn như vãi thóc! Lớp đi trước trúng đạn, lớp đi sau xông lên
cũng ngã xuống, chết như rạ! Nghĩa quân đâm ra hoang mang vì bùa
phép không linh nghiệm, họ hoảng sợ quay lui khiến đội hình trở nên
rối loạn! Chỉ trong một thời gian ngắn, dân quân quả cảm nhưng ô hợp,
đã bị toán lính tập tinh nhuệ đánh tan rã, và tàn sát thảm khốc.
Các nhân vật lãnh đạo, trong đó có Võ Trứ và hòa thượng Từ Quang
lần lượt bị bắt giữ. Để tránh tổ chức bị phá vỡ toàn diện, các cơ sở dân
quân tỉnh lân cận quyết định tự giải tán. Các nhân vật lãnh đạo phân
tán khắp nơi che dấu tung tích. Trần Cao Vân được đệ tử đưa lên miền
thượng du trốn trong động Bà Thiêng. Khi bị bắt, dù bị tra tấn thừa sống
thiếu chết, nhưng người anh hùng Võ Trứ trước sau chỉ khai một lời:
-Trứ là người giữ ấn Ngũ Công Quan Âm nên chỉ một mình Trứ là
người chỉ huy. Tất cả các đồ đảng đi theo Trứ là do Trứ xúi giục!
Toàn bộ giấy tờ tịch thu tại nhà Võ Trứ, giặc Pháp thu được nhiều tài
liệu, phần mở đầu ghi “Chánh Minh tâm giám” và cuối có ký tên “Chánh
Minh”, nhưng chúng không thể biết đây là biệt hiệu của Trần Cao Vân,
vì Võ Trứ không chịu hé răng khai lấy nửa lời. Bí mật đó, được Võ Trứ
mang xuống tuyền đài, khi mà ông cùng các đồng chí hiên ngang bước
ra pháp trường chịu án chém! Nhờ vậy, sau khi trốn ở động Bà Thiêng
quay về, Trần Cao Vân bị bắt nhưng giặc không thể tìm ra được chứng
cứ gì cụ thể để kết tội ông!
Sau mười một tháng tù, Trần Cao Vân tiếp tục sống bằng nghề dạy
học và lại tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện học thuyết “Thiên trung dịch”.
Nhân dân hai tỉnh Bình Định, Phú Yên đi theo thuyết này rất đông.
Trong nhà của các môn đệ đều có treo một tờ giấy viết sáu chữ, ở giữa
“Trung thiên”, trái “Tiên thiên” và phải “Hậu thiên” và họ thường kéo
