Đức thiên hạ bản đồ, Thiên Nam dư hạ... là những giá trị văn hóa tiêu biểu
của triều đại Lê Thánh Tông.
Nói tới công lao của ông đối với nền văn hóa dân tộc, không thể không kể
đến một việc có ý nghĩa lịch sử mà ông đã làm. Đó là việc ông hủy án minh
oan cho Nguyễn Trãi, cho sưu tầm lại thơ văn Nguyễn Trãi đã bị tiêu hủy
sau vụ án "Lệ Chi viên". Chính Lê Thánh Tông đã cho tạc bia về Nguyễn
Trãi: "ức Trai tâm thượng quang khuê tảo" (Tấm lòng ức Trai sáng tựa sao
Khuê).
Một nhà thơ hào tráng
. Đứng đầu hội văn học Tao Đàn, Lê Thánh Tông cũng dẫn đầu phong trào
sáng tác. Thơ Lê Thánh Tông để lại khá nhiều và có giá trị cao về nội dung
tư tưởng. Qua thơ ông, chúng ta không chỉ hiểu sâu hơn nhân cách, tâm hồn
ông, một tâm hồn gắn bó mật thiết với non sông, đất nước, với nhân dân,
với những truyền thống anh hùng của dân tộc, của Tổ tông, mà còn thấy
được khí phách cả một thời đang vươn lên, đầy hào tráng:
Nắng ấm nghìn trượng tỏa trên ngọn cờ,
Khí thế ba quân át cày cáo.
Phương Đông Mặt trời mọc, áng mây nhẹ trôi,
Phóng mắt ngắm núi sông muôn dặm.
(Buổi sớm từ sông Cấm đi tuần biển Đông)
Lê Thánh Tông làm vua lúc 19 tuổi. Một năm sau, khi trách lỗi cựu thần
Ngô Sĩ Liên, Nghiêm Nhân Thọ, vị hoàng đế 20 tuổi bảo họ: "Ta mới coi
chính sự, sửa mới đức tính, ngươi bảo nước ta là hàng phiên bang của
Trung Quốc thời xưa, thế là ngươi theo đường chết, mang lòng không vua".
Đó là tiếng nói của một ý chí tự cường dân tộc, động lực mãnh liệt đưa Lê
Thánh Tông đạt tới vinh quang trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất
nước hồi thế kỷ 15.
Giáo sư Đặng Đức Siêu
