nhiều tác giả
Danh Nhân Đất Việt
Trần Thái Tông
mở nghiệp nhà Trần
Trần Thái Tông tức Trần Cảnh, vua thứ nhất của nhà Trần, sinh ngày
17-7-1218, mất ngày 4-5-1277, làm vua 33 năm, nhường ngôi 19 năm, thọ
59 tuổi.
Trần Cảnh là con thứ Trần Thừa, một người nhiều mưu lược, dưới triều Lý
từng giữ chức Nội thị khán thủ (đứng đầu các quan hầu cận vua Lý trong
cung). Nhờ có Trần Thủ Độ là chú họ khi ấy làm Điện tiền chỉ huy sứ, Trần
Cảnh thường xuyên được ra vào cung, sau lấy Lý Chiêu Hoàng. Năm 1226,
Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh và vương triều Trần được
thành lập từ đấy.
Lên làm vua, Trần Cảnh đổi niên hiệu là Kiến Trung; năm 1232, đổi là
Thiên ứng Chính bình; năm 1251, lại đổi là Nguyên Phong và niên hiệu
Nguyên Phong đã đi vào lịch sử như cái mốc lớn ghi chiến công đầu tiên
trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông hồi thế kỷ 13 mà thơ Trần
Nhân Tông ca ngợi:
Bạch đầu quân sĩ tại,
Vãng vãng thuyết Nguyên Phong.
(Lính bạc đầu còn đó,
Kể mãi chuyện Nguyên Phong).
Ngày 17-1-1258, (niên hiệu Nguyên Phong thứ 7) quân Nguyên tràn tới
cánh đồng Bình Lệ (phía nam Bạch Hạc, Việt Trì, Phú Thọ), Trần Thái
Tông chỉ huy cuộc chiến đấu chống giặc. Theo Đại Việt sử ký toàn thư tả:
"Vua tự làm tướng đốc chiến đi trước, xông pha tên đạn"...
Ngày 29-1-1258, Trần Thái Tông cùng thái tử Hoàng (sau là vua Trần
Thánh Tông) đã phá tan quân Nguyên ở Đông Bộ Đầu, giải phóng Thăng
Long, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ
nhất. Trần Thái Tông đã trở thành ông vua anh hùng cứu nước.
Nhưng tên tuổi Trần Thái Tông được sử sách lưu truyền còn vì ông là một
