Mẹ ông thường thích nói về ông bất cứ gặp ai quen biết. Một ngày kia, mẹ
ông gặp nhà toán học ấy ngoài đường sau một thời gian dài và ông là đề tài câu
chuyện. Nghe nói ông ham thích khoa học, Evgeny Evgenievich bào ngay:
“Tôi phải gặp anh ta và cố gắng chuyển hoán anh ta qua toán học.” Mẹ tôi liền
nói “Ồ, không được đâu. Nó không thích toán. Nó cho toán là nhàm chán. Nó
muốn làm vật lý học lượng tử.” Evgeny Evgenievich đáp lại: “Đừng lo. Tôi
nghĩ rằng tôi có cách cải biến chủ ý của anh ta.” Một cuộc gặp được sắp xếp.
Lúc ấy, ông sắp lên 15 tuổi và vừa học xong lớp Chín, năm áp chót ở Trung
học. Ông một năm trẻ hơn bạn cùng lớp vì học nhảy qua lớp Sáu.
Evgeny Evgenievich quả có một kế hoạch thông minh làm thế nào để
chuyển hoán ông qua toán học. Ngay khi ông đến văn phòng, Evgeny
Evgenievich hỏi ông: “Tôi nghe nói anh thích vật lý học lượng tử. Anh có nghe
nói đến phương thức tám mặt của Gell-Mann và mô hình quark hay chưa?”
“Vâng, tôi có đọc điều ấy trong nhiều sách bình dân.” “Nhưng anh có biết
những gì là cơ sở của mô hình ấy hay không? Làm thế nào Gell-Mann đưa ra
những ý niệm như vậy?” Trong khi ông chẳng biết trà lời ra sao, nhà toán học
hỏi thêm: “Anh có nghe nói đến nhóm SU(3) hay không?” “SU gì?” “Làm thế
nào anh có thể hiểu biết mô hình quark nếu anh không hiểu SU(3) là cái gì?”
Từ tủ sách, Evgeny Evgenievich với tay lấy ra một vài cuốn, giở ra, chỉ cho
ông các trang đầy công thức toán học. Mặc dầu ông chẳng biết làm gì với
những công thức ấy, nhưng ông có cảm giác tinh khôn hiểu ngay chủng bao
hàm các giải đáp ông tìm kiếm bấy lâu. Đúng là thứ cảm giác của một tín đồ
Kitô giáo vào lễ hội nhớ ngày biểu hiện Jesus Christ như Con của Thượng Đế
(Epiphany). Ông bị mê hoặc bởi những gì ông đang nhìn và nghe. Ông xúc
động bởi cái gì đó ông chưa bao giờ kinh nghiệm trước đây, cái gì đó bất khả
ngôn thuyết, nhưng ông có cảm giác là nó đầy năng lực, nó gây sự hứng thú
giống như khi nghe một bản nhạc hoặc nhìn một bức tranh tạo ấn tượng khó
quên. Tất cả những gì ông có thể nghĩ là ồ lên “Wow!”
“Có lẽ anh tưởng toán học là những gì họ dạy anh ở Trung học”, Evgeny
Evgenievich nói, rồi lắc đầu “Không, đây này” và chì tay vào các công thức
trong sách, “đây mới là toán học. Nếu anh muốn hiểu thực sự vật lý học lượng
tử, thời đây là chỗ anh cần phải bắt đầu. Gell-Mann tiên đoán quarks theo
phương thức một thuyết toán học đẹp. Trong thực tế, đó là một khám phá toán
