SƠNNAM
ĐẤT
GIA ĐỊNH
XƯA
Với kế hoạch của Paul Doumer, người Pháp dành ưu
tiên từ lúc chưa đào kinh. Phần đất tốt ở kinh Xà No của
giáo sư Guéry lần hồi lấn thêm rộng, non 8.000 héc-ta,
bán lần chót cho Gressier (gọi nôm na ông Kho). Bấy
giờ, việc khai thác ruộng lúa không được người Pháp
ưa chuộng, họ đang chú ý cây cao su. Hơn nữa, người
Pháp thích ở Sài Gòn để hưởng thụ, từ Sài Gòn đi Hậu
Giang, với phương tiện tàu thủy, phải tốn ít nhất 2 ngày.
Lại còn thành kiến cho rằng người Pháp, muốn làm
ruộng quy mô lớn phải cưới vợ Việt, hoặc chọn năm bảy
gái nô tỳ, sanh con lai, thêm phiền phức, phải đối phó
với tá điền... Tên Gressier xuất thân nghèo, qua thuộc
địa, làm quản lý ruộng cho Paternelle ở Phú Lộc (Sóc
Trăng), tên này gốc công chức ngành ngân khố, thường
vắng mặt, quá ác, nên tá điền bày mưu giết. Gressier
mua lại, chừng 2.000 héc-ta. Từ đó, Gressier mua thêm
8.000 héc-ta ở Xà No. Chánh sách của Gressier rất hung
bạo, đám tay sai chuyên dùng ba-ton (gọi là cù ngoèo,
ba-ton có móc) trừng trị những ai chống đối. Hằng năm,
nếu dưới bến mà để lục bình trôi tấp, làm cản trở lưu
thông, tá điền bị đánh đập ngay. Nhằm thị oai với người
“bổn xứ”, Gressier bày trò thách thức nông dân uống
rượu đế, thách thức cỡi trâu chạy đua, không sợ té. Bầy
con lai của hắn ác độc hơn, tha hồ cưỡng hiếp con gái
tá điền. Lần hồi, với kinh nghiệm làm ăn, đất của hắn
vào những năm trước Cách mạng tháng Tám 1945 rộng
đến hơn 30 ngàn héc-ta, có nhà máy xay, có xà lan, tàu
kéo chở lúa lên Sài Gòn.
