249
thời. Năm 1771-1772, bọn xâm lược Xiêm chiếm Hà
Tiên, Rạch Giá, toan đánh ra tràn lan. Nguyễn Cửu
Đàm đem quân thủy bộ từ Khánh Hòa, Bình Thuận
vào, bảo vệ được lãnh thổ. Rồi để ngăn ngừa mọi bất
trắc, Nguyễn Cửu Đàm cho đắp lũy, quan trọng nhất là
lũy Bán Bích để bảo vệ Bến Nghé, lũy chạy dài từ Bà
Hom đến gò Cây Mai (nay chỉ còn đường Xóm Đất) qua
Phú Thọ (ngang trường đua ngựa) đến rạch Nhiêu Lộc.
Hơn mười năm sau (1784), hai vạn quân Xiêm tràn vào
đồng bằng sông Cửu Long tiếp cứu cho Nguyễn Ánh
để chiếm Bến Nghé, nhưng vừa đến Rạch Gầm là tan
vỡ vì tài dùng binh của Nguyễn Huệ và sự căm phẫn
của nhân dân địa phương. Mục tiêu ấy, quân xâm lược
Xiêm lại cố gắng chiếm vào đời Minh Mạng trong những
năm 1833-1834 khi xua quân chiếm Hà Tiên, Châu Đốc
để hiệp đồng với cánh quân khác từ Cam-pu-chia theo
sông Tiền xuống Vàm Nao, chợ Thủ gần Sa Đéc. Buổi
ấy, nếu quân ta dưới sự điều khiển của Phạm Hữu Tâm
không chặn được thì chúng chiếm Mỹ Tho rồi đến Bến
Nghé để giải vây cho nhóm Lê Văn Khôi. Và Lê Văn
Khôi huy động khá đông được quân sĩ khắp miền Nam
nổi lên, gây tin tưởng chỉ vì khi ra tay là làm chủ được
thành Phiên An và vùng phụ cận Bến Nghé rồi.
Nguyễn Hữu Cảnh từ năm 1698 đã khéo léo bố trí
về mặt hành chánh, đặt ra phủ Gia Định, chia phủ ấy
ra hai huyện:
- Huyện Phước Long, vùng Biên Hòa ngày nay ăn
trở ra miền Trung.
