SƠNNAM
BẾN NGHÉ
XƯA
co hơn với nhiều Tắt. Tắt là rạch ngắn, nối ngang hai
con rạch khác chảy song song, nơi giáp mối tạo ra một
ngã ba, thay vì ngã tư (về chánh tả, trên hầu hết bản đồ
chế độ cũ thường ghi là Tắc với chữ c). Chốn Lý Nhơn
được cụ Đồ Chiểu ca ngợi như là căn cứ hiểm yếu của
anh hùng Trương Định với “năm căn, ba trại” dành
cho nghĩa quân nương náu giữa sông Soi Rạp và Đồng
Tranh. Sông Lòng Tàu đổ vào sông Ngã Bảy rồi ra cửa
Cần Giờ; ở rừng phụ cận rải rác nhiều xóm nhỏ, hoặc
đôi ba căn chòi trên bờ. Tên đất, tên sông rất tả chân,
đượm phong vị lạc quan, hài hước của người khai thác
nghề đánh cá, săn thú, đốn cây rừng. Xóm An Thịt - do
ăn nhiều thịt nói trại ra - xưa nổi tiếng với nhiều cọp
dữ, có nợ máu. Cát Lái Lớn, Cát Lái Bé là nơi giới lái
buôn chọn làm điểm hẹn để mua cá đem bán cho Sài
Gòn. Ngã ba Chó Tru gợi khung cảnh căn chòi hẻo
lánh ẩn khuất trong sương mù, với tiếng chó tru khi
xa khi gần tìm mãi mà không gặp như tiếng sáo chốn
thiên thai, như cánh hoa trôi từ chốn động đào. Tắt Ăn
Tết
có lẽ đánh dấu một thời xa xưa có đôi ba chiếc ghe
nhỏ tụ họp giữa rừng để hưởng đêm giao thừa, hãnh
diện chẳng kém gì người định cư mặc dầu đang sống
bềnh bồng. Lại còn Tắt Ổ Cu, rạch Cá Đao, lòng Giàn
Xay, rạch So Đũa. Tắt Ăn Chè
đánh dấu buổi ăn chè gì
đặc biệt? Tắt Quanh Queo, cái tên gợi hình tượng có
thể đem cảm hứng cho người thích hò hát, đặt ca dao.
Có tên giống như ở Mũi Cà Mau như rạch Gành Hào,
rạch Bãi Bùn, rạch Hóc Hỏa, rạch Nằm Bếp. “Có cây
