267
Thanh Hóa, từ Quảng Nam vào. Xin đơn cử một trong
nhiều thí dụ: Tu bổ mồ mả tổ tiên (gọi giẩy mả) vào
cuối tháng chạp chớ không đợi tiết Thanh Minh tháng
ba như người Trung Hoa, Gia Định Thành Thông Chí
và Đại Nam Nhất Thống Chí ghi vài nét về Bến Nghé
- Gia Định, xin trích dẫn và phát triển như sau:
- Tại huyện Phước Lộc và huyện Thuận An “Trong
mười nhà có chín nhà làm nghề nông, chỉ có một nhà
buôn bán nên phong tục chất phác như thời xưa”
. Phước
Lộc, Thuận An là Cần Giuộc, Cần Đước và Long An
ngày nay. “Nông phu chỉ siêng năng khi khởi công gieo
cấy, xong thì ít hay bón xới, cứ để tùy theo thiên thời
đặng mất mà thôi”
.
Chế độ điền chủ là sản xuất nhỏ; sức kéo của trâu,
sức cày cấy của người bị hạn chế. Nông dân không
hăng hái canh tác vì lúa gạo vào tay điền chủ, làm cho
lắm cũng trắng tay, “khỉ hoàn cốt khỉ”. Công lao khẩn
hoang, mồ hôi nước mắt rốt cuộc là lưng trần đi chân đất.
“Bách công kỹ nghệ thô sơ, những đồ dùng tuy vụn
mà bền chắc, hay đồ dùng ngoại hóa”
. Chúa Nguyễn
phổ biến nếp sống xa hoa cho giới quan lại, điền chủ.
Phủ Biên tạp lục
chép: Từ quan nhỏ đến quan to, nhà
cửa chạm trổ, tường xây bằng gạch đá, trướng vóc màn
the, đồ dùng toàn bằng đồng, bằng sứ, yên ngựa dây
cương đều nạm vàng, nạm bạc, áo quần là lượt, nệm
hoa chiếu may, lấy phú quí phong lưu để khoe khoang
lẫn nhau
. Ở nơi thuận lợi như Bến Nghé, mua sắm đồ
dùng từ nước ngoài là việc dễ, với giá không cao lắm,
