SƠNNAM
BẾN NGHÉ
XƯA
Đu tiên
: Kiểu như cái xe đạp nước khá to, rộng vành,
có treo đong đưa chừng sáu chiếc ghế, mỗi ghế một
người ngồi. Bánh xe xoay tròn, ai ở phía sát đất thì đạp
mạnh lấy trớn cho bánh xe quay không ngừng. Người
chơi đu tiên thường mặc quần áo đẹp.
Đu dàn xay hoặc đu ngô
: giống như cái cân; đòn
của đu tra ngay chính giữa vào cột trụ, hai người ngồi
hai đầu đòn ngồi mà nhún, xoay quanh trụ.
Đu bầu
: như loại đu mà Hồ Xuân Hương mô tả: bốn
mảnh quần hồng bay phất phới
. Gọi là bầu vì mỗi bên
dùng chừng sáu cây cau, trồng giãn chân ra cho chắc, buộc
túm đầu mấy cây cau lại, giống như cái bầu để làm cột.
Đu lộn
: giống như đu bầu, dùng cho một người.
Người chơi đứng trên bàn đạp, cố sức nhún lấy trớn
cho bàn đạp này xoay một vòng tròn. Nguy hiểm nhất
là lúc lên cao dộng đầu xuống đất, chân đưa lên trời, dễ
tuột rồi té gãy cổ. Không phải cho bàn đu di chuyển nửa
vòng, hơn 180 độ, nhưng là quay đủ 360 độ.
Đu rút
: trồng hai cây trụ, trên tra cây ngang, bỏ
choàng một sợi dây, người chơi đứng trên một mối dây,
tay nắm mối dây kia và rút để lên trót cây tra ngang.
Về hình thức văn nghệ, xin thử tìm vài nét lớn.
Bài phú Cổ Gia Định ghi lại:
- Dưới Bến Nghé, hát lẳng lơ, giọng con đò, giọng
con rổi. Trên tàu voi, ca khủng khỉnh, tiếng thằng mục,
tiếng thằng nài.
... Dãy thầy bói nhóm bên đàng, thầy gieo tiền hào
sách hào đơn, lời kỳ cục quẻ rằng linh quẻ.
