SƠNNAM
BẾN NGHÉ
XƯA
Nhơn nghĩa tợ thiên kim
Trầm hương khó kiếm, anh tìm cũng ra.
Linh đinh vịt lội giang hà,
Nói ra tốt lớp, bạc đà trao tay.
Nhiều sương cỏ mới bạc đầu,
Thương anh em chịu thảm sầu từ đây”.
Sau vài câu gạn hỏi, quan huyện bèn cho phép thiếu
phụ nọ vào trại giam gặp mặt chồng và người chồng
được tha tội, sau khi ký giấy hứa trả tiền ho chủ nợ.
Cô hầu trông theo tận cổng, bồi hồi. Vợ chồng người
nọ ra về, vui mừng “thương hoài ngàn năm” trong thực
tế. Đâu như trường hợp cô, tuổi trăng tròn, được cậu học
trò nghèo gấm ghé nhưng ở đây, sống bất đắc dĩ với
người chồng già làm vợ lẽ. Cô vuốt mái tóc, gió nhẹ
thổi phất phơ, chợt nhớ đến sợi tóc gói trong bức thơ
không viết ra chữ, nhưng cụ thể là tình nghĩa, là nhịp
phập phồng của con tim nóng sốt.
- Tóc mai sợi ngắn sợi dài...
*
* *
Ca dao ngày xưa ở Bến Nghé còn nhiều. Xin nói
qua một câu chuyện có thật về cơ bản nêu lên đức tính
của người phụ nữ Việt khi giặc Pháp mới qua. Nhiều
ông kỳ lão còn kể chuyện cô gái bị thả bè chuối trôi
sông làm nội ứng trong đồn giặc. Có người quả quyết:
Chính một cô gái giết tên quan Bạc-bê (Barbé) ở nội
thành cuối năm 1860. Xin điều chỉnh lại cho đúng lời
