SƠNNAM
BẾN NGHÉ
XƯA
Định cũ, giữa rạch Thị Nghè và rạch Vàm Bến Nghé theo
con đường nay là Hai Bà Trưng cho người Pháp cư ngụ
với quy chế như một thị trấn bên Pháp. Hắn đưa ý kiến
về việc Đô đốc Bô-na ký quyết định tịch thu vùng Bến
Nghé để phân từng khoảnh bán lại cho bọn thương gia.
Theo tinh thần ấy, trong vòng 15 ngày, tất cả những ai
có giấy tờ xác nhận là chủ đất cũ phải khai báo ngay.
Nhưng dầu cho có giấy tờ thì cũng xin mua lại phần đất
của mình theo phương thức đấu giá; nếu không đủ tiền,
người khác sẽ mua rồi bồi thường chút ít về nhà cửa,
vườn tược cho chủ cũ. Tên Đa-ri-ét cho biết số người
còn giữ được giấy tờ rất ít và cần phải xem xét là thật
hay giả. Thế là thực dân tha hồ cướp đất, thâu vào công
quỹ số tiền khá to. Bấy giờ, cũng theo hai tài liệu nói
trên, dân ở Bến Nghé gồm có:
- Những người Công giáo đến khi giặc vừa chiếm
thành Gia Định, theo chân Lơ-pheo.
- Những người từ vùng lân cận chạy đến vì sợ quan
lại triều đình nghi ngờ, bắt bớ.
- Bọn phiêu lưu đến tìm cơ hội trục lợi.
Tên Đa-ri-ét nhìn nhận: Số lớn dân cư ngày xưa đã
tản lạc; người giàu chạy qua các tỉnh mà triều đình còn
kiểm soát, phần đông người nghèo đang tản cư, sống
bềnh bồng trên thuyền ở chợ nhỏ, vùng lân cận. Theo
ý của hắn số dân bềnh bồng này tránh né sự kiểm soát,
không chịu đóng thuế, sẽ đòi công ăn việc làm và có thể
bị kích động, khởi loạn. Hắn đề nghị đuổi dân ra khỏi
khu vực quy định cho thị trấn Sài Gòn. Nên dành khu
